^{AĞAÇ İŞLERİ ATELYESİ}

                ^{Binanın Genel Yapısı ve Konumu}

                ^{Mobilya endüstrisi her zaman üretim programını değiştirmek zorunluluğundan olan bir endüstri karakterinde olduğu için binanın mümkün olduğu kadar yaygın bir planlama kolay monte ve domente edilir özelliklerde olması ve yahut ta geniş hangarlar halinde yapılması suretiyle gereken değişikliklerde büyük masrafları önleyebilir durumda olması gerekir.}

                ^{Gerek tek parça üretim, gerekse seri üretimin mobilya endüstrisinde uygulanacak durumunda olması nedenlerinden ötürü ara stok ve son mamul stok yerlerinin yeterli olması gerekir.}

                ^{Kuruluş yerinin, hammadde, ulaşım, su, basma tekniklerinden uzak, pazarlara yakın, ağır endüstrinin olmadığı yerlerde olması gerekir.}

                ^{Mobilya atelyelerinin üst üste yapılması zorunlu olduğu durumlarda; Bodrumda: her türlü hammadde depoları.}

                ^{Zemin katta: Odun hammaddesi işleyen makinalar, biçim, her türlü kesme işlemleri, kurutma, tutkallama, bakım atelyeleri ve normal ürün gönderme yerleri}

^{1.        Katta: Hafif işlem yapan makinalar, yüzey işlemleri, montaj, son mamul depoları,}

^{2.        Katta: Hafif parça aksesuar vb. depoları, kumaş depoları, döşeme atelyeleri}

^{Mobilya atelyesinin en büyük bir ihtiyacı bol ışık, temiz hava dolaşımı ve temizliktir.}

^{Ses akustiği önemli derecede etkileyicidir. Bu yüzden ses absorbsiyon tedbirlerinin alınması, makinalarda mümkün olduğu kadar susturucuların takılması gerekir.}

^{Mobilya atelyelerinin alınması gereken tedbirlerinden biri de yangına karşı alınması gereken tedbirlerdir.}

^{En önemli ve ana bir konu olan makinaların yerleştirilmesinde özellik ve yer ihtiyaçlarının çok iyi hesaplanmış ve sağlanmış olması gerekir. Aksi halde rasyonal bir üretim söz konusu değildir. Yani iş akışını engellemeyecek şekilde olması gerekir.}

^{Bakım, bileme vb. gibi yardımcı atelyelerin kullanacakları yere yakın yerde bulunması gerekir.}

^{Atelyede gözetmen büroları, bütün atelye ve bu burda gerçekleşecek üretimi devamlı kontrolde bulunduracak şekilde bir yerde yapılmalıdır.}

^{Artıkları depo edecek ve kullanım için hazır bulunduracak iyi bir şekilde planlanması ve uygun bir yere yapılması gerekir.}

^{Kaplama depoları mobilya endüstrisinin en önemli yerleridir. Bu gibi yerlerin rutubet, ışık, yüksek sıcaklık vb. gibi etkenlerden uzak olması gerekir. Bunun için raflardan da yararlanmak mümkündür.}

                ^{Levha depoları, yonga, lif, dekoratif levhalar mobilya endüstrisinden en çok kullanılır hale gelmişlerdir. Bunların ısı, rutubet, toz gibi etkenlerden uzak tutulması gerekir.}

                ^{AĞAÇİŞLERİ ATELYESİNİN ORGANİZASYONU}

                ^{Ağaçişleri atelyesi hangi maksat ve gaye için kurulursa, yapacağı işin cinsi ne olursa olsun kuruluşta bazı bölümlerin dönüşülmesi mecburiyeti vardır. Kuruluş gayesine ve yapılacak imalatın cinsine göre bu bölümler değişebilir. Örneğin basit doğrama yapan bir atelyede, cila, boya, döşeme bölümlerine hatta bir preshaneye ihtiyaç olmaz. O halde atelyenin kuruluş gayelerini incelemek ve kuruluşu gayeye hizmet edecek şekilde bölümlemek en tabii bir husustur;}

                ^{Atelyenin kuruluş gayeleri:}

^{1.        Öğretim}

^{2.         İstihdam}

^{3.        Öğretimle birlikte istihdamdır.}

^{Bundan başka istihdam yapan atelyelerin istihdam şekline göre kuruluş bölümleri yine ayrıdır.}

^{Ağaçişlerinde istihdam şekillerinde gruplandırsak bölümlerinin önemi daha iyi anlaşılır.}

^{1.        Tek tip iş yapan atelyeler.}

^{2.        Çeşitli seri iş yapan atelyeler.}

^{3.        Çeşitli iş yapan küçük atelyeler.}

^{Atelyenin iş hacmide kuruluş bölümlerinin sayısını arttırır veya azaltır. Buna paralel olarak  bölümler geniş veya dar tutulur.}

^{Ağaçişleri ile ilgili tam teşkilatlı bir atelyenin klasik bölümlerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür.}

^{1.        Malzema Depoları: Kullanılacak malzemenin cinsine göre uygun işlek yerlerde olması gerekir.}

^{2.        Kesim Atelyesi}

^{3.        Montaj Atelyesi}

^{4.        Pres Atelyesi}

^{5.        Cila-Boya Atelyesi: Bu atelyenin özellikle patlama ve yangın tehlikelerine karşı önlem almak tenha yerlere konması ve çok havalandırılması gerekmektedir.}

^{6.        Ambalaj Atelyesi}

^{7.        İdari ve Personel Kısım: Atelyeyi devamlı kontrol edebilmek amacıyla yüksek yerlere kurulması gerekir.}

                ^{Ayrıcaher bölümün kendi özelliklerine göre gruplandırılarak kısımlara ayrılması gerekir.}

                ^{Kesim Atelyesi: Ağaçişleri sanayisinde kesimin maksat ve gayesi ne olursa olsun kesim atelyesi müessesenin ağırlık merkezini teşkil eder. Diğer bölümlere kıyasla kuruluşta çok pahalı yatırımlara ihtiyaç vardır. Fakat istihdama geçişte müessesenin bütün yükünü kesim atelyesi taşır.}

                ^{Bugünkü imalat sisteminde, kalasın kesilip biçilmesinden başlayıp, zımpara yapımı dahil, bütün işlemler kesim atelyesinde, yapılabilmektedir. İşin en ufak katkı parçası olan kavellanın, kilit, menteşe ve kulp yuvalarının, kapak ve çekmece alıştırması gibi isimlerin dahi makinada yapıldığına göre el işçiliği olarak işin sadece tutkallanması ve son temizliği kalıyor demektir.}

^{Kesim Atelyesinin Özel Bölümleri}

^{1.        Hammadde malzemesi (kereste) deposu}

^{2.        Yarı mamül malzeme deposu}

^{3.        Artık malzeme deposu}

^{4.        Tamir ve bakım kısmı}

^{1-       Kereste deposu: Atelyenin ham malzemesi kereste olduğuna göre, bu malzemenin depolanması ve muhafazası oldukça önemlidir. Bu bakımdan deponun özellikle, sıralayarak olsa faydasız olmaz;}

^{a.        Depo atelyeye yakın olmalı veya malzemeye kolay ithal edilebilmeli.}

^{b.        Üstü ve kuzey yönü tamamen diğer yönleri panjurlu olarak kapatılması gerekir.}

^{c.        Yeteri kadar geniş olmalı.}

^{d.        Kapıları kereste alış-verişine uygun şekilde geniş yapılmalı.}

^{e.        Depo zemini beton veya asfalt kaplanmış bulunmalı.}

^{f.         İstif için gerekli yükseklikte ve muayyen aralıklı yükselti kirişleri bulunmalıdır.}

^{2-       Yarı mamül malzeme deposu: Bu depolar müsait olmayan hava şartlarında, rutubet miktarını ayarlamak için, pencereli ve müteharrik panjurlu olarak yapılmalıdır.}

                ^{Depo zemininin asfalt ya da betonla kaplanmış olması şarttır. Kontra tabla, kontraplak, suni ağaç, elyaflı plakalar gibi malzemelerin istifi için özel yükseltilerin bulunması ve suni reçine plakalar için özel bölümleri yapılması zorunludur.}

^{3-       Artık Malzeme Deposu: Artık malzemelerin hemen kıymetlendirilmesi her zaman mümkün olmaz. Bu malzemeler cins ve ölçülerine uygun bir şekilde bir depoda istiflenirse gerektiği zaman el altında bulundurulmuş olur.}

^{4-       Tamir ve Bakım Ateltesi: Makinaların tamiri, bakımı, bıçakların bilenmesi, şeritlerin kaynatılması gibi işler için kesim atelyesinde bir tamir ve bakım kısmına ihtiyaç vardır. Bu kısım yukardaki işleri görebilecek şekilde takım ve avadanlıklardan techiz edilmiş olup ehil bir makinist tarafından çalıştırırlır.}

^{MONTAJ ATELYESİNİN ORGANİZASYONU}

                ^{Montaj atelyesi özellikle tektip iş yapan atelyeler için önemlidir. Bununla beraber müferitte olsa büyük çapta iş yapan işyerlerinde de kesim ile montaj biriminden ayırmak, birçok faydalar sağlar. Bu boyanda işçinin istihdamlaşmasını ve tezgah atelyesiyle makinanın birbirine karışmayacak şekilde ayrılmalarını zikretmek yerinde olur. Montaj: Kelime manasıyla önceden kestirilmiş ve hazırlanmış olan parçaların birleştirerek bir işi meydana getirmek demektir.}

                ^{Makinaların Düzenlenmesi:}

                ^{İnsan gücü, makine ve malzeme arasındaki en önemli ve en anlamlı ilişkiyi sağlayabilmek için, hammadde ve malzemelerin girişinden üretim ve yapımından işletmeden sevk edilişlerine kadar izledikleri akış yollarını planlamak olarak tanımlanabilir.}

                ^{Makine Düzenlemede Gözönüne Alınan Faktörler:}

^{1-       Ürün: Ürün tipi makine düzenlemeyi büyük ölçüde etkiler. Ürün büyüklük, taşınabilirliği, bakım, kırılma-bozulma tehlikesi, gizlilik, kalite ve benzeri özellikleri makine düzenleme sistemini belirleyen ürünlerle ilgili temel etkenlerdir.}

^{2-       İşlem Sırası: İşlemin belirli bir sıra izlemesi ve aralarındaki işlem bağlantıları (taşımaları) yerleşmiş düzenine önemli ölçüde etkiler. Bu nedenle;}

^{a-       İş akışının düz bir yol izlemesi ve geri dönüşümlerin oluşması}

^{b-       Gecikme ve beklemelerin ortadan kaldırılması}

^{c-        Malzeme akışının düzenli olması}

^{3-       Üretim Kapasitesi: Bu faktör bütün üretim planlamasının ana faktörüdür. Makine           düzenleme sırasında planlanması gereken işlemlerin sayısının ve üretim yöntemlerinin belirlenmesinde göz önüne alınmalıdır. Ayrıca, makine-techizata daha az yatırımla daha fazla üretimin sağlanması makine-techizattan maksimum fayda sağlamak için fabrika içindeki yarı mamul miktarının azaltılması temel hedef olmalıdır.}

^{4-       Kalite: Bir üründe bulunması istenen kalite özelliklerinin gerçekleştirilmesi büyük oranda, makinaların hassaaiyeti ve düzenlenmesine bağlıdır. özellikle bozulma ve hasara uğrama ihtimali fazla olan ürünler için depolama ve taşıma yöntemlerinin uygun seçilmesi gerekir.}

^{5-       Makine: Üretim, taşıma ve diğer yardımcı hizmetlerde kullanılan makinalar için yeterince yer ayırmalıdır. Yerleştirmede, sadece bir makinanın kapladığı alan değil, aynı zamanda işlemler, malzemenin giriş-çıkış ve iletişim için gerekli alanlar da göz önüne alınmalıdır. Ayrıca makinaların işleyiş özellikleri (titreşimli, darbeli, gürültülü veya iş kazası riski yüksek olarak çalışmaları) zehirli gaz veya koku çıkarmaları yerleştirmede göz önüne alınması gereken konulardır.}

^{6-       Bakım ve Yenileme: Bir makinanın bakım veya onarımı yada kısmen yenilenmesi gerektiğinde bu işlemlerin üretimi ölçüde aksatmadan ve diğer malinaları yerinden oynatma gereği duymadan yapılabilmesi, makine düzenlemenin başarılı bir şekilde yapıldığını gösterir.}

^{7-       Malzeme Hareketi: Malzeme hareketini en aza indirme yerleşim düzeyini en iyi yerleşim olarak kabul edilir. Diğer faktörlerin ihmal edilmesi mümkün olmamakla beraber, bu ilkenin yerleşim planlamasında esas alınması çok yararlıdır. Hareketin azaltılması, iş gücünün, zamanın ve makinaların azaltılmasını da birlikte getirir. Ayrıca malzeme yükleme ve boşaltmasında azaltılmasında, makine içi ve makinalar arası taşımaları azaltmada önemli bir faktör olup, fabrika alanında yararlanma etkinliği arttırır.}

^{8-       Akış: Makine düzenleme de temel amaç makinaların statik olarak düzenlenmesi değil, en az hareket ilkesine de bağlı kalınarak etkin bir akış düzeninin elde edilmesidir. Akışda başarının ön şartı, işlem sırasının doğru olarak bilinmesidir.}

^{Makinaların Sıralanması}

^{Gerek işleme göre yerleştirmeyle ve gerekse de ürüne göre yerleştirmeyle ve amkinaların sıralanmasında, ürünün hammadde halinde ürün hale gelinceye kadar ki göreceği işlemler ve işlem sıraları dolayısıyla, iş akışı göz önüne alınır. Makinalar sıralamasında işlem sıra formlarında ve temel güç şemalarından faydalanılır.}

                ^{Makinaların sıralanmasında en etkin araç temel süreç şemalarıdır. Daha önce yani etkin bir iş akışı için, makinaların bu sıraya göre yerleştirilmesi gerekir.}

 

                ^{Makinaların sıralanmasında, işlem sıra formlarında kullanılabilir. Yapılan işlemlerin işlem sıra formlarında, süreç sırasına göre verilmesi avantaj teşkil eder.}

                ^{Makine Yerleşim Alanlarının ve Makinalar Arası Mesafenin Tespit Edilmesi;}

                ^{Fabrikalarda kapalı alanların belirlenmesinde en önemli faktörlerin başında, üretimin yapılacağı makinaların verimli bir şekilde çalışmalarını gerçekleştirebilecek yerleşim alanlarını hesaplaması gerekir. İki makine arası mesafenin gereğinden, sabit ve depişken maliyetlerden bir artışa neden olur. Yine makinalar arası girişim payını azaltacağından, iş yüklemelerde zorluklar çıkarır ve giren-çıkan istifler için yeterli alan az olduğundan ara depoların makinaların uzağında oluşturulması gerekir. Bu da, fabrika içinde bir karışıklık havasının doğmasına ve yine istifin makine girişinden uzakta olması nedeniyle taşıma maliyetlerinin artmasına neden olur. Bu nedenle, makinaların yerleştirilmesinde başlıca üç faktörün göz önüne alınması gerekir ve makine için gerekli olan bu üç faktörün toplanmasından elde edilir.}

^{1.        Makinaların kütlesel yerleşim ve işletme alanları.}

^{2.        Makinada işlem ve işlemden çıkan malzemelerin ölçüleri.}

^{3.        Ara depolar için alan ihtiyacı.}

^{Makinaların hangi pozisyonda düzenleneceği ve ne kadar yer kaplayacağının hesaplanmasında, genel yerleşim ilkelerinin ve fonksiyonel alanların göz önüne alınması gerekir.}

^{EKONOMİK ÖZELLİKLER}

^{Atelye binaları umumiyetle üç değişik konstrüksiyon yapılır.}

^{a-       Ahşap konstrüksiyon binalar.}

^{b-       Beton arma konstrüksiyon binalar.}

^{c-        Demir iskelet konstrüksiyon binalar}

^{Bu iç konstrüksiyon şeklinde atelye için müsait olanı seçilir. Bu seçimde binanın maliyeti işletmenin istihdam, kapasitesi, yangın tehlikesi gibi hususlar incelenerek kurulacak atelye için en müsait konstrüksiyon tespit edilir. Atelyeler ya tek katlı veya çift katlı olarak yapılırlar.}

^{Bir veya iki katlı olarak yapılan atelyeler her ikisinde kendilerine mahsus kullanma kolaylığı ve zararlı tarafları vardır.}

^{Tek katlı bir atelyede}

^{1.        Tabii aydınlatmalardan istifade edilir.}

^{2.        Çeşitli bölümler birbirine yakın olur.}

^{3.        Malzeme naklinde kolaylık sağlanır.}

^{Çift katlı bir atelyede}

^{1.        Malzeme naklinde sevk bantları, Makaralar, asansör ve araba gibi tertibat kullanılır.}

^{2.        Ucuza mal olur.}

^{Makine atelyenin kapasitesinde o atelye yapılacak olan üretim cinsi ile yakınen alakalıdır.}

                ^{ATELYENİN GÜVENLİĞİ}

^{a.        İş Güvenliği yönünden:}

^{Makinalar kurallara göre yerleştirilmeli çalışan işçinin sıhhati ve sağlık yönünden de atelye havalandırılması, ısıtılması ve aydınlatılması, toz, talaş temizliği eksiksiz yerine getirilmelidir.}

^{b.        Makine ve Techizatın Güvenliği Yönünden:}

                ^{Makinaların dış tesirlerden etkilenmemesi için atelyenin her tarafı kapatılmalıdır. (Rüzgar, yağmur gibi..) Makinaların gerekli parçaları itinalı olarak saklanmalı, rutubetten korunmalıdır.}

                ^{Her makine normal bir çalışma yapacağı şekilde kurallara göre atelyeye yerleştirilemli ve yere civatalarla tespit edilmelidir.}

 

 

^{c.        Binanın Güvenliği Yönünden}

                ^{Ağaç işleri atelyeleri için en büyük felaket yangındır. Binanın herhangi bir yangına karşı kendisini koruyabilmesi için ahşap konstrüksiyonlar binalar yerine diğer tip binalar tercih edilmelidir.}

                ^{Yangına Sebep Olan Başlıca Unsurlar:}

^{1.        Mekanik unsurlar: İki parçanın sürtünmesi ile}

^{2.        Fiziksel unsurlar: Isı verici unsurlar; Aynaeclese atom gibi}

^{3.        Biyolojik unsurlar: Organik maddeler. (Buğday, Daman, Küspe vs.)}

^{4.        Elektriksel unsur:}

^{a-       Dinamik elektrik Ark, kıvılcım gibi}

^{b-       Statik elektrik; Hızlı bir hareket ve meyin akışı gibi}

^{5.        Kimyasal unsurlar: Asitler yağlı üstübüler, toz halindeki maddeler ve kömür tozo yığını}

^{6.        İhmal unsuru: Aslında indirekt olan bu unsur, Saydığımız unsurların en önemlisidir.}

^{Bu altı unsurdan herhangi birini mevcudiyet ateşi meydana getirebilir ve büyük bir yangına sebep olur.}

^{Marangoz Atelyesinde Yangına Sebep Olan Unsurlar:}

^{1.        Bezirli üsrübüler}

^{2.        İspirto, tiner ve neft gibi yanıcı sıvılar}

^{3.        Motorlarda biriken tozlar}

^{4.        Talaşlar}

^{5.        Sobalar ve bacalar}

^{6.        Elektrik kontağı}

^{7.        Sigara izmaritleri}

^{8.        Zımpara tozları}

^{Atelyede Bulunması Gereken Yangın Aletleri:}

^{1.        Yangın kovaları}

^{2.        Kum torbaları}

^{3.        Yangın söndürme cihazları}

^{4.        Kazma, kürek}

^{5.        İp}

^{6.        Merdiven}

^{7.        Yangın koncası}

^{8.        Tazyikli su hortumu}

^{9.        Elektrikli yangın haber vericiler}

^{TEKNİK ÖZELLİKLER}

^{1.        Atelye Zemini:}

^{Çalışırken meydana gelecek sarsıntıyı engellemek için bütün makinalar yere espit edilir. Zeminin düzgün betonlaşmış ve mozaikleşmiş olması gerekir. Atelyeyi temizleme yönünden de yerin düzgün olması kolaylık sağlar.}

^{2.        İş yerinde ısı:}

^{Deneylere göre herhangi bir atelyede işçilerin kimileri çok, kimileri daha az havalandırma yeğlemekte, aynı durumda kimileri üşümekte, kimileri de rahat etmektedir. Atelyelerde ortaya çıkan bu tip ayrıcalıkların ana nedenlerinden biri işçiler tarafından yapılan işlerin gerektirdiği fiziksel çaba düzeyi ile ilgili olduğu görülmüştür. Değişik türdeki işler, için ısı dereceleri aşağıda verilmektedir;}

^{Oturarak Çalışma                                                   20-22C}

^{Oturarak hafif fiziksel çalışma                                19-20}

^{Ayakta hafif(takım tezgahında)                              17-18}

^{Ayakta normal(montaj gibi) çalışma                    16-17}

^{Ayakta ağır(matkap ile delme)                     14-16}

^{Çalışma yerleri ile iş durakları ise aynı bölgede çalışan işçiler arasında oldukça eşit enerji harcanmasına, işçilerin çoğunluğunca yeğlenen bir havalandırma düzenine kurulmasına olanak veren ve hava koşullarının çıktığı etkilenme payında göz önüne alan bir görüşte planlama ve düzenlemedir.}

^{3.        Atelyenin Aydınlatılması:}

^{İnsanlar çevresindeki cisimleri görebilmesi için göz ve ışığa ihtiyaç vardır. Görmenin mükemmel olabilmesi için ışığın görme için lüzumlu şekilde temin edilmesi gerekir. Az veya çok olması halinde görme doğal olmaz ve göz çabuk yorulur. Görmeyi mümkün kılacak lüzumlu ışık temini işlemine aydınlatma denir.}

^{a.        Doğal Aydınlatma}

^{b.        Elektrikle Aydınlatma} 

^{a.        Doğal Aydınlatma: Işık kaynağı güneştir. Güneş aydınlatma için en mükemmel bir kaynak olmakla beraber insanın güneşi istifade etmesi imkansızdır.}

^{Binaların doğal olarak aydınlatılması ışığı geçiren şeffaf maddelerden faydalıdır. En mühimi ışığı kırmadan iletmesidir. Bu maksatla en fazla cam kullanılır. Camlar binaların durumuna göre çerçeve içerisinde kullanılır.}

^{Atelyenin doğal olarak aydınlatılmasından binaya verilecek şekil, pencerelerin yer ve büyüklükleri tespit edilirken dikkate alınması gereken mühüm hususlar şunlardır.}

^{a.        Bu gibi yerler iş yeri olduğundan devamlı çalışmadan mütevellit göz yorulabilir. Bu itibarla ışığın çalışma müddetince lüzumu kadar teminine,}

^{b.        İşyerinde çalışanların hepsine ışıktan işinin icap ettiği kadar istifade edilmesine,}

^{c.        İşyerinin her tarafının eşit şekilde aydınlatılmasına,}

^{d.        Değişken ışık şiddeti karşısında ayarlama imkanı sağlamasına dikkat edilmeli,}

^{e.        Işık kaynağı olan güneşin yazın fazla ışık veriyor yüksek bir açı altında kışın az ışık verip bir açı altında tesir ettiği dikkate alınarak güneşin yazın binaya tesir etmesi ve kışın da fazla tesir etmesinin temin etmeye dikkat etmek,}

                ^{Normal bir aydınlatma yapmada ve iş randımanını arttırmak için gereklidir.}

^{Makine atelyeleri geniş salonları olan büyük binalarda normal aydınlatma yapabilmek ve önce belirtilen hususları elde edebilmek için çeşitli çarelere müracaat edilir. Bunlar;}

^{1.        Küçük salonlardan binanın dış duvarlarına geniş ve lüzumlu kadar pencere açılır.}

^{2.        Birbirine bitişik olan geniş salonlardan meydana gelmiş atelye binalarında salonların aralarına ışık bacaları yapılır.}

^{3.        Tek salonlardan meydana gelmiş büyük atelye binalarında duvarlardan yapılan pencere ile aydınlatma ihtiyacı karşılayamayacağı için çatı kısmı ışık temini için çatının muayan bir kısmı kalın buzlu camdan yapılır.}

^{4.        Pencere yaz ve kış mevsimlerinde güneş ışığından aynı şekilde istifade edilecek durumda yapılır.}

^{5.        Fazla güneş ışığından korunmak için pencereler panjur veya perde konur.}

^{b.        Elektriksel Aydınlatma: Artık elektrik enerjisinden elde edilen ışık kullanılmaktadır. Bu çeşitli işteki elektrik kaynakları ve lambalarıyla yapılır.}

^{a-       Elektrikle Aydınlatma Lambasının Seçilmesi}

^{Çok çeşitli lambalar vardır.}

^{1-       Telli lambalar}

^{2-       Elektrotlu lambalar}

^{3-       Gece lambaları}

^{4-       Civa buharlı lamba}

^{5-       Işık borulu ark lamba}

^{6-       Florosans lamabları}

^{Bunların her birisinin kendine mahsus özellikleri vardır. Büyük atelyeler aydınlatılmasında flürosens lambalar ve civa buharlı lambalar kullanılır.}

^{b-       İyi Bir Aydınlatma Nasıl Olmalı:}

^{1.        Aydınlık şiddeti uygun seçilmelidir.}

^{2.        Aydınlatma göz kamaştırıcı olmamalıdır.}

^{3.        Küçük parçaların aydınlatılmasında Tornada, marketri oymada, cila yapımında ışık soldan gelmelidir. Işığın pencere bulunan taraftan sağlanmalıdır.}

^{4.        Aydınlatılan yerlerde koyu ve uzun lekeler meydana gelmemelidir. Lambalar yükseğe asılmalı çok sayıda lamba kullanılmalı veya ışığı yumarak dağıtan yansıtıcılar takılmalıdır.}

^{5.        Aydınlık şiddeti aydınlatılan yerin her tarafından mümkün olduğu kadar eşit olmalıdır. Aydınlığın hemen hemen her yerde aynı olması için lamba sayısının arttırılmalıdır.}

^{Havalandırma:}

^{Doğal Havalandırma:}

^{Atelyelerdeki kendiliğinden meydana gelen hava olayı ile, pencereler vasıtası havalandırma bacaları ile meydana gelir.}

                ^{Mekanik Havalandırma:}

                ^{Gerekli hava akımının sağlamak için (Gereksinin işçi başına saatte 50m hava dan az olmalıdır) havalandırma bürolarda ve oturarak çalışan yerlerde saatte 4-8 kez atelyelerde saatte 8-12 kez arasında değiştirilmesi gerekir; kamu binalarında ve hava kirliliğinin ve nemin yüksek olduğu yerlerde ise hava akımını sağlamak hava değişimi 15-30 kez daha çok olabilir.}

 

                ^{İşyeri havalandırmalarında kullanılacak hava hız ısısına ve enerji harcamasına uydurulmalıdır. Bu hız saniyede 2,2 metreyi geçmemelidir. Ama sıcak ortamlarda en iyi sınır saniye de 0,5-1 metredir. Zor işlerde bu sınır daha da yükseltilebilir. Ama çok sıcak işler, işçilere soğuk hava akımı yükseltilerek daha dayanılabilir duruma getirilebilir.}

                ^{İşyeri Havalandırması}

^{1.        Çalışan makinalar ve insanların yaydığı ısıyı dağıtır (mekanik etkinliğe göre kullanılan enerjinin yalnızca yüzde 20’si ise çevrilir. Yüzde 50’nise ısı olarak atılır). Buna göre işçilerin ve makinaların bir arada bulunduğu yerlerde havalandırma arttırılmalıdır.}

^{2.        Hava kirliliğini hafifletir, havaya salınan maddelerin miktarına ve gözlenecek en yüksek yoğunlaşma düzeyine göre gereken havalandırma düzeyini sağlamak kolaydır.}

^{3.        Serinlik ve temiz hava gereksinimi karşılar.}

^{ATELYENİN ASPiRATÖR TESİSATI}

                ^{Aspiratör tesisatı maksat, makinalardan çıkan talaş ve tozları toplayıp atelye dışında bir yere depo etmek ve atelyenin her zaman temiz kalmasını sağlamaktır. Bu tesisat kuvvetli bir hava emicinin ana borusunu makinaların talaş ağızlarıyla birleştirmekten ibarettir.}

                ^{Tesisat havadan ve zeminden olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Bu atelyede her iki şeklini de görmek mümkündür. Zeminden yapılan, atelyenin tertip ve düzeni bakımından daha faydalıdır.}

                ^{Toz Aspiratörü:}

                ^{Talaş aspiratörüne kaçan ufak parçalar ve iri talaşlar gerek boru cıdarlarına gerekse aspiratör paletlerine çarpma ve sürtünme sonucunda bir ısı meydana getirirler. Bu ısı talaşları tutuşturacak derecede olmamakla beraber zımpara makinalarından çıkan çok ince toz zerrelerinin kolaylıkla yanmasına kafi gelir. Yapılan tecrübeler bu tozların barut kadar seri yandığını ve tesisatte patlamalar meydana getirecek yangına sebebiyet verdiğini göstermiştir.}

                ^{Bu sebepten zımpara makinalarının aspiratör tesisatı talaş aspiratörü ile katiyen birleştirilemez. Bu makinalar için ayrıca bir tesisat kurmak gerekir.}

                ^{Talaş transpart tesisleri: Talaş transpart tesisleri Panomatile ve Mekanik olmak üzere iki cins nakil tertibatı halinde ayrılabilir. Kereste fabrikaları için en önemli oanometik tipleri ASPİRATÖRLER’dir. ağaç işleri atelyelerindeki bu sistem kullanılır.}

                ^{Bir aspiratörün tesisin prensibi inşaa edilen boru sistem becerisinde bir alçak basınç tesiriyle normal atmosfer basınçlı havanın devamlı suretle boruya dolmasını temin etmektir. Bu şekilde elde edilen ve boru tesisat kesintisinde tesir ettiği hava süratli talaş ve tozları alıp silolarına nakleder.}

                ^{Orada talaş veya hava karıştırmından kalan parçaların ayrılması siklon vasıtasıyla olur. Siklonların çalışması kaba parçalarının merkez kaç kuvvetten istifade cüretiyle ayıklanması prensibine dayanır. Bir aspiratör tesisatının ana parçaları emme başlıkları, boru tessisatı, Vantilatör siklon (Ayırıcı)dır.}

 

 

 

^KAYNAKLAR

                ^{Ali Kaya, Musa İncilli; Kesim Atelyesi ve Yeni Tip Makinalar}

                ^{Prof. Dr. Rıfat İlhan, Gör. Gör. Erol Burdurlu; Ağaçişleri                 Endüstrisinde Fabrika Planlaması}