|
|
AHŞAP MALZEME TEKNOLOJİSİ
AĞAÇTA BÜYÜME
Ağaçta büyüme boy yönünde ve çap yönünde olmak üzere
iki şekilde gerçekleşir. Boy yönünde büyüme sağlayan kök ve dal uçlarındaki
vejatasyon noktalarıdır. Bu vejatasyon uçları bölünme özelliğine sahiptirler.
En yönünde büyüme sağlayan odun ile kabuk arasındaki kombiyum tabakasıdır.
Kombiyum tabakası da bölünme özelliğine sahiptir. Ağaçlar iki kategoride
incelenir.
İğne yapraklılar: Çam, Göknar, Ladin, Ardınc,
Sarıçam, Karaçam vb.
Yayvan yapraklılar: Kayın, Gürgen, Ceviz, Kavak,
Söğüt, Meşe, Dut, Ihlamur vb.
YAYVAN YAPRAKLI AĞAÇ ODUNLARININ HÜCRE DOKUSU
ELEMANLARI10
I.
BOYUNA
ELEMANLAR
A.
Prosentimatik
( Boşluklu Hücre)
I.
Traheler
11
II.
Traheidler 11
·
Vacisentrik
·
Vasküler
III.
Lifler 11
·
Lif
traheidleri
·
Libriform
lifleri
B.
Prankimatik
( Canlı Hücre)
I.
Boyuna
dizi paranim hücreleri
II.
Fusiform
paranşim hücreleri
III.
Dik
balsam kanalları çevreleyen epitel hücreleri
2.
ENİNE
ELEMANLAR
I.
Öz
ışını paranşimleri 11
·
Yatak
öz ışını paranşimleri
·
Dik
öz ışını paranşimleri
II.
Yatık
balsam kanalları çevreleyen epitel hücreleri 11
TRAHE
(Y.A.):11
A.M.nin boyu yönünde besi maddeleri taşıyan
elemanlardır. Traheler besin kanallarının üst üste birleşmesi ve aralarındaki
zarların yer yer erimesiyle oluşan kanallardır. Eksene paralel yönde uzanırlar.
YA’da yıllık halka dağılışlarına göre traheler 3’e ayrılır.
Halkalı Büyük Traheli : Meşe, Kestane, Karaağaç,
Akasya
Dağınık Büyük Traheli : Kavak, Söğüt, Dişbudak, At
Kestanesi, Çınar
Dağınık Küçük Traheli : Huş, Ihlamur, Gürgen,
Akçaağaç, Kızılağaç
TRAHEİD (İYA-YA):
Vasküler Traheidler:
Hücreler arası su iletimi görevini yapan iletim
dokularıdır. Traheidlerin uçları kapalıdır. Uzunlukları birkaç mm kadardır.
Vacisentrik Taheidler:
Meşe gibi Hal.B.Trh. ağaçlarda traheler etrafında
enine kesitte yaz odunu içinde bulunur. Traheidler hem YA’da hem de İYA’da
bulunan hücredir.
LİFLER:
Skleranşim hücreleri odun liflerini meydana getirir.
Skleranşim hücreleri destekleme görevini yapan pek dokudan oluşmuştur. O halde
lifler ağacı destekleme görevi yaparlar. Pranşim de destekleme görevini yapar
ama İYA’da skleranşim YA’da da paranşim görevlidir. Bazı ağaçlarda anormal
gelişim şartlarından jelatinli libriform
lifleri meydana gelmektedir. (YA’da çekme odunu, İYA’da basınç odunu). Bu
lifler skleranşim lifler olarak da adlandırılır.
ÖZ IŞINLAR:
YA’da gövde eksenine dik ya da yarı çap yönünde
uzanan çok sayıda ki paranşim hücrelerinin (besleme ve depo) birleşmesinden
meydana gelen doku tabakasıdır. Yapraklı ağaçlarda gözle görülebilir. Yalancı
öz odunu bulunan ağaçlarda vardır. Bu tip öz ışınları enine kesitte kalın bir
öz ışını gibi görünse de esasında bu kalın öz ışını çok sayıda bir hücreden
(Paranşim) yapılmış ince öz ışınlarının yan yana gelmesi ile meydan gelir. İnce
öz ışını arsında lifler ve hatta bazen traheler bile bulunur.
Yalancı öz ışınları kızılağaç, meşe ve gürgen türü
ağaçlarda görülür. Öz ışını pranşimleri arasındaki geçitler genel olarak basit
geçitlerden, fakat nadir olarak kenarlı (bordürlü) geçitlerde bulunabilir.
BALZAM KANALLARI (YA):
İki türlüdür.
1)
Normal
Balzam Kanalları: Liflere dik ve liflere yatık olmak üzere iki türlüdür.
2)
Patolojik
Balzam Kanalları: YA’da yaralanma sonucu meydana gelir. YA’da meydana gelen
balzam kanalları orjını ne olursa olsun liflere paralel yönde olur. 2’ye
ayrılır.
·
Lisigen
Menşeli: Kanalın oluşması için hücre erimesi söz konusudur.
·
Şizogen
Menşeli: Kanalın açılması için orta lamelin erimesi söz konusudur.
THYULL OLUŞUMU 10
YA’da
bulunan trahelerin su iletme görevini yapamaz duruma gelme sebebini oluşumuna
tül denir. tül, lümende keseler şeklinde oluşur. Bu aspirasyonun sebebi tül
değil de kum, kireç ve kalsiyum oksalat gibi maddelerde olabilir. Tül,
traheleri çevreleyen paranşim hücrelerinden geçit nembronu nedeniyle trahelerin
içerisine doğru (lümenlerde) torbacıkların veya baloncukların sarkmasıyla
oluşur. Bu durumda trahenin suyunu kaybetmesi sı-onucu meydana gelir.
İĞNE YAPRAKLI AĞAÇLARDA HÜCRE DOKUSU ELEMANLARI 12
1)
BOYUNA
ELEMANLAR
I.
Prosenkimatik
a)
Traheidler
·
Boyuna
Dizi Traheidler “ağaç eksenine paralele elemanlar”
·
Reçineli
Boyuna Dizi Traheidler “ağaç eksenine paralele elemanlar”
2)
ENİNE
ELEMANLAR
I.
Prosenkimatik
·
Öz
ışını traheidi
II.
Prankimatik
·
Öz
ışınları
·
Epitel
hücre (reçine kanalları çevresinde bulunur ve reçine salgılarlar)
REAKSİYON ODUNU 13
Sürekli rüzgar etkisinde büyüyen ağaçlar ile yeterli
sıklık sağlanmamış fazla meyilli yerlerde ağaçta öz ortada olmayıp dışa doğru
yer değiştirir. Buna eksantrik gövde oluşumu, oluşan oduna ise reaksiyon odunu
denir. 2 çeşittir.
Basınç Odunu:
İYA’da basıncın tersi yönünde oluşan dokuya basınç odunu
denir. Hücre Çeperi yuvarlak hale gelmiştir. S3 tabakası bulunmaz, lignin
miktarı fazla, direnci düşük, lifler yönünde anormal daralma gösterir. Bu
yüzden kurutulurken çarpılma meydana gelir.
Çekme Odunu:
YA’da basınç yönünde oluşan dokuya çekme odunu
denir. açık ve parlak renklidir. Hücrede lümen içerisinde jelatin tabaksı
oluşur. Selüloz ile dolmuştur. Selüloz oranı normalin üzerindedir. Yumuşak
dokuludur.
REÇİNE KANALLARI (İYA ”Şizogen Menşelilerdir”)
Enine kesitte görülür. İYA’da Çam, Melez, Ladinde
doğal olarak reçine kanalları bulunur. Enine kesitte küçük noktalar halinde
görülebilir. Reçine kanalı gerçek orta lamelin erimesi sonucu oluşmuştur. Boru
şeklinde kanallardır. Bu reçine kanalları paranşim hücrelerinin birbirinden
ayrılması nedeniyle oluşan boşluklarda oluşurlar. Reçine kanalları normal ve
patolojik olmak üzere iki şekildedir.
Normal Reçine Kanalları:
Çam türleri ve ladinde görülür. Şizogen menşelidir.
Dik ve yatık olmak üzere iki çeşittir. Dik olanlar eksene paralel yatık olanlar
eksene diktir.
Patolojik Reçine Kanalları:
Yaralanma sonucu oluşur. Şizogen menşelidir. Ağaçta
dik ya da yatık yönde uzanırlar. Sedir ve Mazıda sık görülür.
ULTRA MİKROSKOPİK YAPI 14
Ağacın
kimyasal yapısını inceler. %50 selüloz, %25 lignin (odun) %25 hemüselüloz (odun
polyosları) dan oluşmuştur. Odunsu bir hücrenin U. M. Hücre yapısı hakkında 2
teori mevcuttur.
Micel teorisi:14
Odunsu
hücre çeperinin amorf bir ortam içerisinde teker teker ve birbirine paralel
yerleşmiş bulunan çubuk hakindeki selüloz kristallerin misellerden oluştuğunu
kabul eder. Selüloz kristalleri arsında lignin maddesi bulunur.
Saçaklı Micel Teorisi:
Odunun genel yapısının %75’i şekerden oluşur.
Hidrolize edilip hayvan yemine dönüştürülebilir.
Glikoz=
Anhidrit glikozun primer molekülleriyle bağlanmasından= selüloz uzun
zincir molekülleri oluşur. Bunların da teker teker ya da fibril demetleri
halinde bağlanmasından = mikro fibriller oluşur. Mikrofibriller de birleşerek
selüloz iskelet dokusunu oluşturur. Glikoz moleküllerinin ters bağlanmasıyla
selüloz oluşur. (C6 H12 O6)
HÜCRE ÇEPERİNİN YAPISI
Primer hücre çeperi (PHÇ) içte bulunur. Selüloz
iplikleri gelişi güzel dağılım gösterir. Sekonder Hücre Çeperi (SHÇ) S1 ve S3
tabakalarında çarpık saç örgüsü gibi bir dağılım, S2 tabakasında ise paralele
yakın, tek yönlü, düzenli bir dağılım gösterir. Önce orta lamel gelişir.
GEÇİTLER 8
-9
Hücreler arası madde alış verişini sağlar. Sekonder
hücre çeperi içerisinde bulunan kanal şeklindeki boşluklara geçit denir. her
geçit dış tarafa doğru ince bir zar ile kapalı bulunmaktadır. Geçit adını alan
bu ince zar, bitişik iki hücreyi birbirine yapıştıran tabaka (orta lamel) ve
primer hücre çeperi (PHÇ) tabakalarıdır. Geçitler genel olarak ikiye ayrılır.
Basit geçitler:
Geçit zarından lümene doğru uzanan geçit boşluğu
yaklaşık olarak silindir şeklindedir. Bitişik iki hücrenin yalnız birisinde
bulunduğu zaman bir tarafı basit geçit, ikisinde de bulunduğu zaman çift
taraflı basit geçit adını alır. Basit geçitler paranşim hücreleri ile traheler
arasında yer alır. Basit geçitliler İYA’da 5 grupta incelenir.
Pencere tipi geçitler (Çamda görülür)
Pinoid tipi geçitler (Ladin ve Melezde görülür)
Picoid tipi geçitler (Ladin ve Melezde çok görülür)
Cupresoid tipi geçitler (Porsuk ve Selvide çok
görülür)
Tuxordoid tipi geçitler (Köknar ve Mazı gibi
ağaçlarda bulunur)
Bordürlü geçitler
Hayatta olmayan ancak besin suyu ileten hücrelerde
bulunur. İletim dokularındaki geçitler kenarlı geçitlerdir. Diğerleri ise basit
geçitli olur.
Geçit Aspirasyonu (kenarlı geçitlerde torus olayı)
İYA’da kenarlı geçitlerde basınç farklılığı yüzünden
orta lamel şişmesi ile geçit zarı Torus adı verilen olayla tıkanır. Tıkanan
geçit zarı ne içinden bir madde verebilir ne de dışarıdan içeri bir madde
alabilir. Bu tür ağaçlar üzerine sürülen tutkal vernik gibi maddeleri içlerine alamazlar ve bu sakıncalı bir
durum oluştur. Geçit aspirasyonu İYA’da torus nedeniyle oluşurken YA’da tül
nedeniyle oluşur.
AĞACIN ULTRA MAKROSKOPİK YAPISI 15
Makroskopik yapının akla gelen en önemli noktası
hücre dokusunun dışarıya akseden, doğrudan doğruya gözle veya büyüteçle
görülebilen belirtilerdir.
Öz:
Ağaç gövdesinde bulunan paranşim hücrelerinden yapılmış sünger gibi dokulara
denir. öz , yuvarlak ya da köşeli olabilir. Genelde 1-2 mm’yi geçmez. Balsa
ağacında ise 5mm’ye kadar çıkabilir.
Öz Işınları: Öz ışınları paranşim hücrelerinin
birleşmesiyle meydana gelen yapıya öz ışını denir. kalınlıkları ağaç türlerine
göre değişir. Aynı ağaç türünde bile farklı kalınlıkta öz ışınına
rastlanabilir. Kayın ve meşenin öz ışınları kalındır. Enine kesit yönünde
direnci azaltıcı ve kuruma sonucunda çatlamalar meydana getirici işlemleri
kolaylaştırır.
Yalancı öz ışınlarının görevleri :
Besin maddelerini özden kabuğa, kabuktan öze
iletmek.
Rezerve madenlerini depo etmek.
ÖZODUN:
Ağaçta çap artımı ilerledikçe belli bir yaştan sonra
öze yakın olan yıllık halkalardaki dokular, su iletimi ve gıda maddesi depo
etme görevini bırakarak yalnızca mekanik destek görevini yaparlar. Odun
yapısındaki kimyasal değişmeler sonucu bazı ağaçlarda koyu renklidir. Bu
reaksiyon sonucu oluşan oduna özodun denir (İYA’da Çam, Melez, YA’da Meşe,
Kestane).
DİRİODUN:
Canlı hücreli ve su iletimi ve depo ödevini gören
canlı hücrelerin bulunduğu açık renkli kısma ise diriodun denir.
OLGUN ODUN:
Bütün ağaçlarda belli bir yaştan sonra iletim ve
depo görevini yapan dokular bu görevi yapamaz hale gelirler. Bu gibi olumlar
suca fakiridir. (canlı) Diriodun ile renk farkı oluşmamışsa buna olgun odun
denir (Ladin, Köknar).
Not: Olgun, diri ve öz odunu bulunduran ağaç
karaağaçtır.
TEKSTÜR (Dokunuş)16
1.
Teknolojide
Tekstür:
Bir yıllık halka içerisindeki yaz odunu iştirak
oranına denir. bu oran büyüdükçe kuvvetli, küçüldükçe zayıf tekstür terimi
kullanılır. Yaz odunu iştirak oranı fazlalaştıkça ağır odun oluşur. Buna kuvvetli
tekstür denir. yaz odunu iştirak oranı azaldıkça odun hafifler ve buna zayıf
tekstür denir. Tekstür= Yaz Odunu Genişliği (Y.O.G) / Yıllık Halka Genişliği
(Y.H.G).
2.
Uygulamada
Tekstür (YA):
Traheid ve trahelerde öz ışınları ince ise buna ince
tekstür. Kalın ise Kaba tekstür denir. İYA’da testür söz konusu değildir. O
halde yapraklı ağaçlarda kaba tekstürleri şöyle sıralayabiliriz.
·
Çok
İnce Tekstürlü: Şimşir, Kızılcık
·
İnce
Tekstürlü: Akçaağaç
·
Orta
Tekstürlü: Huş
·
Oldukça
Kaba Tekstürlü: Ceviz, Maun
·
Çok
Kaba Tekstürlü: Meşe, Kestane
3.
Görünüşe
Göre Tekstür:
İlkbahar ve yaz odunun birbirinden belirgin bir
şekilde ayırt edilmediği ağaçlara yeknesak tekstürlü (Ihlamur, Huş, Göknar,
Ladin) ağaçlardır. İO ve YO’nun birbirinden ayırt edildiği ağaçlar yeknesak olmayan
(Melez çamı, Meşe, Dişbudak) tekstürlüdür.
LİFLER 17
Normalde ağaç eksenine paralel giderler. Yalnız
paralellikten sapma söz konusudur. Bu durum farklı lif yapısını ortaya çıkarır.
Lif yapısına göre lifler 4’e ayrılır.
·
Dalgalı
ve Ondülalı Lifler:
Yıllık halka içerisinde kısa aralıklı radial kesitte
lifler bir sağa bir sola gidiyorsa bu tür ağaçlarda ışık yönü değiştiğinde
ışıklı ve gölgeli kısımlar değişir (Meşe, Akçaağaç)
·
Kabartılı
Lifler:
Lifler birinci halka içerisinde öze ve çevreye doğru
zikzak çizerek oluşur. Teğet kesitte yıllık halkalarda kaymalar oluşur. Bu tür
lifli malzemeler müzik aletleri yapımında kullanılır (Akçaağaç, Maun).
·
Spiral
Lifler:
Lifler ağaç eksenine açı yapıyorsa bu bir olumsuz
durumdur. Bu tür liflere spiral lifler denir.
·
Gömülü
Lifler:
Yıllık halkalarının bir sağa bir sola lif yönlerinin
tayin edilmesiyle meydana gelen görüntü özelliğidir. Radial kesitte net olarak
görülebilir
AĞAÇTA
KOKULAR 17
Ağaç
içerisindeki kimyasal maddeler ortam sıcaklığında buharlaşarak dışarıya koku
verirler. Özellikle yapısında karbonhidrat bulunan ağaçlar kokuşma
yapabilirler. Gıda maddesi depolamada önemli bir husus olup güzel kokulu
ağaçların kullanılmasında fayda vardır.
·
Güzel
kokulu ağaçlar: Sedir ve Ardıç olabilir.
·
Kötü
kokulu ağaçlar: Kokarağaç ve Kartopu örnektir.
·
Kokusuz
ağaçlar: Köknar,Ladin ve Dışbudak örnektir.
AĞACIN FİZİKSEL ÖZELLİKLER18
1.
Odun
– Su İlişkisi
2.
Odunun
Özgül Ağırlığı
3.
Odunun
Termik Özelliği
4.
Odunu
Akustik Özelliği
5.
Odunun
Elektriksel Özelliği
1.
ODUN
– SU İLİŞKİSİ
Bütün higroskopik maddeler bulunduğu ortam
sıcaklığına bağlı olarak belli bir denge rutubetine sahiptirler. Bu yüzden odun
malzeme, çevresindeki hava sıcaklığı ve bağıl neminin fonksiyonu olarak belli
bir rutubet derecesine ulaşıncaya kadar, havadan içerisine su buharı almakta ya
da içerisindeki suyu havaya vermektedir.
·
Higroskopik
maddenin ortamdan su alıp vermesine “sorpsiyon” denir.
·
Kuruma
halindeki denge rutubetine “desorpsiyon” denir.
·
Rutubet
alma durumundaki denge rutubetine “adsorpsiyon” denir.
Higroskopik Denge:
Odunun adsorpsiyon yolu ile havadaki su buharı
moleküllerini tutması ya da desorpsiyon yoluyla içerisindeki suyu bırakması
belli bir denge rutubetine ulaşıncaya kadar sürer. Sonra durur. Böylece
çevresindeki havanın bağıl nemi ile odunun rutubeti arasında bir denge meydana
gelir. Bu dengeye higroskopik denge denir.
Denge Rutubeti:
Higroskopik denge durumunda meydana gelen rutubete
denge rutubeti denir.
RUTUBET HALLERİ
1)
Taze
Hal (Moleküler Sorpsiyon): Lümendeki serbest su tamamen boşalmadan H.Ç.’deki bağlı
su çıkmaz.
2)
Lif
Doygunluk Noktası (L.D.N.): Çeper tamamen doygun haldedir.
3)
Hava
Kurusu (Adsorpsiyon): Açık hava şartlarında adsorpsiyon (rd) değeridir.
4)
Tam
Yaş Hal: A.M.nin uzun süre su içerisinde kalma durumundaki halidir.
5)
Tam
Kuru Hal: A.M. içerisindeki suyun bulunmadığı haldir.
HYSTRESE “Histerez”OLAYI 19
Desorpsiyon halindeki denge rutubeti (rd”D”) ile
adsorpsiyon halindeki denge rutubeti (rd“A”) arasındaki farktır. Histerez kuru
olan malzemenin yaş olan malzemeye göre daha az bir değerde denge rutubetine
ulaşacağını gösterir.
Ö.AĞ 20
Tam kuru halde öz odunu teşekkülatını içermeyen bir
odunun Ö.Ağ, (1cm³) hacim içerisindeki hücre çeperi ve odun malzemenin (gr)
cinsinden ağırlığına denir.
·
Mutlak
kuru Ö.Ağ: Odun +Hava
·
Mutlak
yaş Ö.Ağ: Odun + Su
·
Yaş
Ö.Ağ: Odun +Hava + Su
Ø Ö.Ağ (r)= Ağırlık (G) /
Hacim (V)
Ø Islak Ö.Ağ (ru)= Gu / Vu=%12
nem
Ø Tam Kuru Ö.Ağ (ro)= Go / Vo
Ø Hava Kurusu Özgül ağırlığı
(r12)= Go / V12 “hava kurusunda
rutubet %12’dir”
Ø Hacim Yoğunluk Değeri (R)=
Go / Vy = ro / (1+αv)
ÖZGÜL AĞIRLIĞI ET. FAK.
1)
Hücre
çeperi kalınlığı: HÇ’i kalın, lümeni dar ise (+) yönde; HÇ’i dar, lümeni geniş
ise (-) yönde etkiler.
2)
Yaz
odunu iştirak oranı (YOG): Ö.Ağ arttırır.
3)
Yıllık
halka genişliği (YHG):
Ø YA’da dağınık trahelilerde
homojen yapıda olanlar Ö.Ağ etkilemez.
Ø İYA’da halka genişliği dar
olanın Ö.Ağ fazladır.
Ø YA’da yıllık halka genişliği
arttıkça Ö.Ağ artar.
4)
Ağacın
yaşı:ağaç yaşlandıkça sık halka yapar. YA’da etkili olmaz. Ancak İYA’da Ö.Ağ
arttırır.
5)
Reçine,
Balzam, Reaksiyon odunu ve diğer benzeri şeyler Ö.Ağ arttırır.
6)
Kök,
Gövde ve Dal odunu: Kök en fazla boşluklu kısımdır. Özgül ağırlığa etkisi
azdır. Gövdeninki kökten fazladır. Reaksiyon odunu bir hayli fazla olan dal
odunu Ö.Ağ arttırır.
7)
Suyun
etkisi: LDN’nin üzerindeki su artışı Ö.Ağ arttırır.
8)
İklim
durumu: Toprak, su, hava ve yetiştiği yer Ö.Ağ etkiler.
HACİM ÖLÇÜM METODLAR I21
1)
Sitreometrik
Metodu: Malzemenin eni boyu kumpasla ölçülüp hacmi bulunur.
2)
Sıvılara
Daldırma Metodu: dolu kaba batırılan malzeme taşırdığı suyun hacmine eşittir.
Su almaması için parafinlemek gerekir. Ancak güvenilir değildir.
3)
Civa
içerisine daldırma
4)
Gazlarla
ölçme
5)
Arşimet
prensibine göre ölçme
BOŞLUK HACMİNİN BULUNMASI
1cm³’lük odun hacmini oluşturan selüloz ve havadır.
c = 1 – m (c= Hava
Boşluğu m= Odun Hacmi)
m
= ro/ rm (ro
= Ö.Ağ)
c = 1 – (ro / rm) x 100
Mutlak Ağırlık (rm=1,50) bütün ağaç türleri için
aynıdır. 1cm³’lük boşluksuz sıkıştırılmış hacim demektir.
Örnek:
Balsa ağacının Ö.Ağ 0,13gr/cm³’tür. Bu ağacın boşluk hacmini bulunuz.
Çözüm:
c = 1 – (ro / rm) x 100 = 1- (0,13 / 1,50) x 100 = 91,34
AM TERMİK ÖZELLİKLERİ 21
Isı ve sıcaklıkla ilgili özelliklerdir. Malzemenin ısı
ve sıcaklık karşısındaki davranışına termik genleşme, özelliklerine termik
özellikler denir. sıcaklık bir güç birimidir.
Termik genleşme katsayısı: 1 derece ısı artışına
karşılık cisimde meydana gelen uzama miktarıdır. A.M. de lif yönünde az, teğet
yönde çok, radyal yönde en fazla genleşme meydana gelir.
Isı İletkenliği Katsayısı: 22
Kenarları 1m olan küp şeklindeki bir malzemenin
karşılıklı iki yüzeyi arasında 1 derecelik ısı farkı oluştuğunda bu ısıdan
karşı yüzeye 1 saat zarfında ulaşan ısı miktarına ısı iletkenliği katsayısı
denir. ısı iletkenliğine etkide bulunanlar; lif yönü, Ö.Ağ ve rutubet miktarıdır.
Ağaçta:0,09-0,28 kc/mhc alüminyum:1400 demir:330
Spesifik ısı:23
Herhangi bir maddenin 1 kg’lık sıcaklığını 1 derece
azaltmak veya arttırmak için verilmesi veya alınması gereken ısıya denir. Odunun
1 kg sıcaklığını 1 derece artırmak için 0,324 kcal/kg gerekir.
Isı İletim Kabiliyeti: 23
Ahşabın ısı iletme kabiliyeti Ö.Ağna bağlı olarak
değişir. Ö.Ağ arttıkça azalır, azaldıkça artar. Isı ışıması ısı yayılması
anlamındadır.
Odunun Isı Değeri:
Odunun yakılması ile meydana getireceği kaloridir.
1kg kuru odun yakıldığında 4500kcal ısı açığa çıkar. Odunun rutubeti %30
olduğunda 1kg yakıldığında yaklaşık olarak 3300kcal ısı açığa çıkar.
Elektriksel Özellikler 23
Ω kanuna göre bir iletkenin uçları arasındaki
potansiyel farkları ile iletkenden geçen akım şiddeti arasındaki oran sabit
olup buna iletkenin elektriksel direnci denir.
Tam kuru A.M. iyi bir yalıtkandır. İletken değil.
Elektriksel direnç genel olarak Ö.Ağ arttıkça
azalır. Hava boşluğu arttıkça artar.
Liflere dik yönde, liflere paralel yönden yaklaşık
iki katı kadar direnç vardır.
Spesifik Elektriksel Direnç “Öz Direnç” :23
Kenar uzunlukları 1 cm olan küp şeklindeki bir
iletkenin elektrik akımına karşı direncini gösterir. Ağacın türüne, Ö.Ağ’na ve
rutubetine bağlı olup %0-%28 arasında rutubet arttıkça hızlı ve doğru orantı
olarak öz direnç azalır. A.M. yapısındaki parafin ve reçinelerde emprenye
işleri öz direncin değerini değiştirir. Parafin ile emprenye edilmiş ve tam
kuru haldeki odun iyi bir izolatördür malzemesidir.
AKUSTİK ÖZELİLKLER 23
SES ENERJİSİ KAYBI 24
A.M. MEKANİK ÖZELLİKLERİ 25
ELASTİKİYET ÖZELLİKLERİ 25
ELASTİİKİYET MODÜLÜNÜ ET. FAK. 25