1.1. Ses Yalıtımlı Bölmeler
Yapılarda, sonradan
yapılan bölmelerin, sel geçirmez olması istenir .ses geçirmez bölmelerin en
belirgin yapım özelliği, iki kollu olmalıdır .Bölmelerin kaplama malzemesi
farklı kalınlıkta parçalardan hazırlanırsa yalıtım ve akustik özelliği gelişir.
Gereç olarak yonga levhası kontrplâk, alçılı karton, plaka ince metal kaplı
yonga levhası vb kullanılabilir. Plakaların doğrudan bölmeye tutturulması ses
yalıtım özelliğini azaltır. Bu nedenle dolgu plakaları ile bölme çerçevesi
arasına lastik veya sünger profil konulmalıdır. Ses dalgası ile titreşime
başlayan dolgu parçasının hareketi esnek ara parçayla engellenir. Böylece
titreşim bölmeye geçmez. Bu özellik, bölmenin ses yalıtım niteliğini
geliştirir.
Bölmenin iki tarafındaki kaplama malzemesinin
arasındaki boşluk izocam veya izo-mantar gibi yalıtıcı gereçlerle
doldurulmalıdır.
Ses yalıtımlı camlı bölmelerde iki kat
camlı olmalıdır. Camların biri kalın diğeri ince olabilir. Camların arasındaki
uzaklık arttıkça ses yalıtım özelliği de artar. Cam doğrudan çerçeveye
konulmamalıdır. Camın bütün çevresi macunlanmalıdır. En doğrusu camın lastik
bir profile geçilmesi ve lastik profille birlikte yerine monte edilmesidir.
Ses yalıtımlı bölmede kapı varsa,
kuşkusuz kapının da ses yalıtımı sağlanmalıdır. Kapı çevresi ve altı lambalı
olmalı, ayrıca esnek kauçuk, profillerle yalıtım özelliği geliştirilmelidir.
Bölmenin yere, duvara ve tavana bağlantısında kauçuk veya plastik profillerden
yararlanma gerekir. Esnekliğini uzun süre saklayan kapı macunları da bu amaçla
kullanılır. Ses yalıtımlı bölmelerde yerin taş, beton olması sakıncalıdır. Yere
kaplanan uzun tüylü halı ses yalıtımını geliştirir.
Borular havalandırma kanalları sesi ve dalgalarının oluşturduğu titreşimleri diğer odalara taşıyan aracılardır. Bunların ses emmen gereçlerle yalıtılması gerekir. Pencere çevreleri ile ses yalıtımlı bölmenin ilişkisi bazı sorunlar çıkarabilir. Özel hazırlanmış ara parçaları ile hem görünüşü, hem de yalıtımını sağlayan çözümler bulunabilir. Bükülebilen ince kurşun levhalardan bu amaçla yararlanabilir.
1. Ses yalıtım gereci
(İzocam-İzomantar)
2. Yapıştırılmış alçılı karton plaka,
3. Yalıtım profili
4. Bağlantı elemanı,
5. Çevresel yalıtım gereci,
6 duvarda ses yalıtım gereci,
7. Vidalı sıkıştırma cıvatası.
1.2 ATEŞE
DAYANIKLI BÖLEMLER
Ateşe ve yangına dayanıklı bölme yapmak sık karşılaşılan bir durum değildir .Bölmenin yapımında kullanılacak gereçlerin ve konstrüksiyonun şu özelikleri taşıması gerekir.
Bölmenin çatısın oluşturan ağaç elemanlar, ateşe dayanıklı gereçlerle örtülmelidir. Alçılı karton plakalar, çimentolu asbest plaklar bu amaçla kullanılabilir. Ateşe dayanıklı özellikle üretilmiş, ağaç ürünü plaklardan da yararlanılır Ateşe dayanıklı bölmeler, açık alev karşısında en az 30 dakikalık deney süresinde tutuşmamalıdır. 90 dakikalık açık alev deneyin yanmayan bölmeler güvenilir sayılır. Deney sırasında bir yüzü ısıtılan bölmenin öbür yüzündeki sıcaklık 130 °C yi geçmemelidir.
Bölmenin kaplama elemanları ağaç ürünü
ise ya aralıksız yan yana getirilmeli veya cumbaları metal profillerle
korunmalıdır. Ateşe dayanıklı bölmelerde iskeletin çelik profillerden
hazırlanması ve hiç ağaç kullanılmaması en doğrudur .kuşkulu hallerde önce,
tasarlanan ateşe dayanıklı bölmeden bir örnek hazırlanır, örnekte yanma deneyi
yapılır. Sonuç güvenilir ise asıl bölmenin yapımına geçilir.
a- Bunlar iki çeşit olup birincisi içi
boş yani bağdadî duvarlar, ikincisi içi dolu duvarlar yani kımış duvarlardır.
Her iki çeşit içinde prensip aynıdır.
Kâgir duvar üzerine bir taban atılır, köşelere, kapı ve kapı ve pencere
kenarlarına, birbirlerine aralıkları 1,5 metreyi geçmeyen noktalara, dikmeler
dikilir ve dikmelerin üstlerine de boşlukları konulur. Boşlukların üstlerine üst
taban tespit edilir.
Dikmelerin
yerlerinden oynamaması ve yansal kuvvetlere dayanabilmesi için köşelerdeki ve
kapı boşlukları yanlarındaki dikmeler birer payanda vurulur. Kapı ve pencere
olan yerlerde bunların üstlerine ve altlarına kuşaklar konularak duvar
boşlukları yapılır. Böylece meydana gelmiş olan duvar iskeletinin iki
tarafından yapılacak kaplama vasıtasının, dikme ve payandalardan başka aradaki
noktalardan da tespit edilebilmesi için iki müteakip dikme arasında en çok 40
cm aralıklı düşey olarak kılıcına latalar çakılır.
Kapıların üst kuşaklarının üstüne ve
pencerelerin üst kuşağının üstüne ve alt kuşağının altına da latalar çakılır.
Ara dikmeler arasına birer aşırı olarak
yine payanda vurulur. Latalar alt veya üst taban ile payanda arasına veya
payanda yok ise alt ve üst tabanların arasına konu.
Birden
çok katlı binalarda yapılan ahşap duvarlar; birbirine rastlamak yani üst üste
iki duvar gelmesi halinde, üstteki duvarın beri çıkma teşkil etmesi, hali, veya
bazen alt katlardaki büyük salonların üstüne rastlayan duvarlarda olduğu gibi
duvar altının boş olması hali, gibi üç çeşitli durum gösterirler.
3.1. Duvar
üstüne duvar rastlaması hali:
Alt kat
duvarının üst tabanı üzerine, ara döşemesinin kirişleri oturtulur, bunlar
üzerine üst kat duvarının alt tabanı oturtulur, ve bu duvarın dikmeleri
payandaları ile lâtalın bu tabana bindirilir.
1- Duvar Konumunun Belirlenmesi
Bölme duvarın yapılacağı yer çırpı ipi
yardımıyla tabanda işaretlendikten sonra, duvar çizgisi şakulle tavana taşınır.
2. Profillerin
Hazırlanması
U-profiller duvarın uzunluğuna göre, C-Profiller ise
tavan yüksekliğinden 1 cm daha kısa olmak üzere kesilir. C-profillerin sayısı,
60 cm aks aralığına göre hesaplanır .Taban ve tavana ait U profiller ile yan duvarlara gelen c- profillerin arka
yüzlerine ses yalıtım bandı yapıştırılır.
Not: Duvar üzerine seramik, mermer ve
benzeri bir kaplama malzemesi uygulanacaksa, C-profillerin aks aralıkları 40 cm
olmalıdır.
3. Konstrüksiyonun Kurutulması
Taban ve tavana U-profiller, yan
duvarlara ise C-profiller, dübel vida veya hilti tabancası kullanılarak 60 cm
vida aralıkları ile çakılır.
dikme olarak kullanılacak olan
C-profiller, 60 cm aks aralıkları ile U-profillerin arasına yerleştirilir.
C ve U-profilleri birbirlerine tespit
edilmez; çünkü alçıpan’ların montajı sırasında konumlarında küçük değişiklikler
yapmak gerekebilir.
Tek
kat alçıpan uygulaması
Alçıpanlar tavan yüksekliğinden 1,5 cm daha
kısa olarak kesilir. Montaja bir yüzden tam bir plak ile başlanır.
Alıçapın’ın
alt kenarı ile taban arasında 1 cm, üst kenarı ile tavan arasında ise 0.5 cm
aralık kalmalıdır.
Alçıpan’lar U ve C-profillerce yalnızca
kenarları boyunca 25 mm lik borazan vidalarla monte edilir. Vida aralıkları 25
cm ‘den fazla olmamalıdır. Plaka ortasına gelen dikme ile bağlantı yapılmaz;
çünkü diğer yüzün alçıpanları monte edilirken bu dikmelerin konumlarında küçük
değişiklikler yapmak gerekebilir.
Alçıpan’lar C-pofilin yan yüzünün tam
ortasında yan yana gelmeli, birbirlerine hafifçe değmelidir. Birleşme yerindeki
vidalar şaşırtmalı olmalıdır.
Alçıpan’ların dikmelere vidalanması
işlemi aşağıdan yukarıya doğru yapılır. Vidalar alçıpan’ların kenarlarına 1
cm’den yakın olmamalıdır. Vida başları yüzeye karton zedelemek kaydıyla bir
miktar gömülmeli, Vida uçları profilin arkasından 1 cm kadar çıkmalıdır. Son
plaka kesilmiş ise kesik kenar köşeye getirilir. Bir yüzün montajı bittikten
sonra karşı yüze başlamadan önce duvar boşluğundaki tesisat işlemleri
tamamlanır. Dikme olarak kullanıla C-profillerde belirli aralıklarla yer alan
deliklerden elektrik tabloları ve temiz su boruları yatay olarak geçirilebilir.
Daha sonra yalıtım malzemesi profillerin arasına sıkıştırılarak yerleştirilir
Karşı yüzün montajına yarım Alçıpan’la
başlanarak iki yüzdeki derzlerin karşılıkla gelmemesi sağlanır.
Bu yüzden alçıpanlar tüm yatay ve düşey
profillere vidalanır. Artık tüm dikmelerin konumları kesinleşmiş olduğundan
birinci yüze dönülerek Alçıpan’ların orta dikmelere tespiti yapılır.
Dış köşelerdeki, vidalama işlemi
stabilizeyi sağlamak için 20 cm vida aralıkları ile yapılmalıdır.
Çift Kat Alçıpan Uygulaması
C-profillerin merkezleri taban ve tavan
işaretlenir. İlk kat alçıpanlar yalnızca kenarlar boyunca, 25 mm’lik borazan
vidalarla, U ve C-profillere monte edilir. Vida aralıkları 25 cm’den fazla
olmamalıdır. Orta dikmeler bağlantı yapmak gerekmez. İkinci katın montajına,
birinci kattaki derzlerle şaşırtmalı olacak şekilde yarım veya tam alçıpan’la devam
edilir. 35 mm’lik borazan vidalarla ve 25 cm vida aralıklarıyla, Alçıpan’lar
tüm u ve C-profillere monte edilir. Dış köşelerde vida aralıklar 20 cm
düşürülmelidir. Bir yüzün tüm plaklarının montajı tamamlanmadan karşı yüzeye başlanmamalıdır.
Derz Dolgu İşlemi
Alçıpan’ların birleşme yerlerine derz dolgu işlemi uygulanarak duvar, boya, seramik ve benzeri dekoratif uygulamalara hazır hale getirilir.
Dış ve iç yüzeyleri sıvanacak ahşap
iskeletli yapılarda iskelet duvar kalınlığına göre hazırlanan özel hafif beton
blok veya alçı bloklar takviyeli harç ile örülerek iskelet doldurulur. Bazı
hallerde dolgu malzemesi olarak kerpiç kullanılır.