|
|
KAPLAMA EKLEME MAKİNALARI
Geniş yüzeyli tablalara
kaplama yapıştırabilmek için, tablaların ebatlarına uygun olarak birden fazla
kaplamanın yan yana getirilmesiyle ve alıştırıldıktan sonra birbirine eklenmesi
gerekmektedir. Ölçülendirme ve alıştırmadan sonraki bu ekleme işlemi kaplama
ekleme makineleri ile gerçekleştirilir.
Kaplama ekleme makineleri, yapısal olarak aynı olmakla
beraber aynı işleri farklı şekillerde gerçekleştirirler. Daha çok tutkallı ve
dikişli birleştirmenin yanı sıra bandlı en ekleme yöntemi kullanılır.
Her üç kaplama ekleme makinası yapısal olarak bir gövde
ve bu gövde üzerine oturtulmuş fonksiyonel bir kafa bulunur. Bu kafa üzerinde,
makinaya göre, yapıştırıcı eleman olarak kağıt bandi dikiş ipliği veya tutkal
kullanılır.
Bu makinalarda genel olarak eklenecek iki kaplama ayırma
kamasının iki tarafından birbirine yaklaştırılarak elle itilir. Kaplamaların
başı sevk silindirine yaklaştığında bir fotosel şalter sistemiyle sevk silindir
sistemi çalışmaya başlar. Kaplamaları bastırarak aynı zamanda ek yeri kenarını
da birbirine yaklaştırarak çeker. Kaplamanın sonu sevk silindirinden kurtulduğu
anda aynı fotosel şalter sistemiyle makine durur.
Kullanılan yapıştırıcı elemana veya yönteme göre kaplama
ekleme makinaları 4’e ayrılır.
I.
Zig-Zag
Kaplama Dikiş Makinası
III. Cumbadan Tutkallayıcı
Kaplama Ekleme Makinesi
IV. Bandlı Kaplama Ekleme
Makinası
I-ZİG-ZAG KAPLAMA DİKİŞ
MAKİNASI
Makinanın Kullanılması:
Çalıştırılmadan önce makinanın kontrolleri yapılır.
Kontrolleri yapıldıktan sonra iplik yerine takılır ve kaplamanın kalınlığına
göre üst merdane ayarlanır. İnce kaplama dikerken üst merdaneyi mümkün olduğu
kadar gevşeterek üst üste binmesini önlemeliyiz. Bu şekilde kaplamanın zarar
görmesini de önlemiş olur. Daha sonra ayırma kaması kontrol edilir ve makinanın
şalteri açılır. İpliğin yapısına göre sıcaklık ayarı yapılır. İpliklerin
kalitesine göre sıcaklık ayarı da değişmektedir. Havya gereken sıcaklığa
ulaştıktan sonra kaplamalar ayırma kamsının her iki tarafından sevk
silindirinin dönme hızına uygun olarak sevk silindirlerine doğru elle itilir.
Kaplamanın başı sevk silindirine yaklaştığında sevk silindirleri ve havya bir
fotosel şalter sistemi ile hareket eder veya bir pedal sistemiyle hareket ettirilir.
Kaplamaları bastırarak aynı zamanda ek yeri kenarını da birbirlerine
yaklaştırarak çeken üste merdane ile kaplama arasında kalan ısı ile eriyen
tutkallı elyaf ip havyanın sıcaklığıyla bir miktar erir ve merdanenin
baskısıyla kaplama yüzeyine yapışır. Kaplama ileri doğru hareket ederken
motordan zincir yardımı ile hareket alan havya ise sağa sola hareket eder ve
havyanın sıcaklığıyla eriyen tutkallı elyaf ip kaplama yüzeyine zig-zag yaparak
yapışır. Bu sırada ipin üzerindeki tutkalın merdane yüzeyine yapışmaması için
merdanenin arka tarafındaki profilin içine gliserin yağı ile yağlanmış sünger
veya keçe sıkıştırılarak üst merdanenin çok az bir şekilde yağlanması ve
temizlenmesi sağlanır. Yine arka tarafında üst merdaneye açılı bir şekilde
duran kazıyıcı vardır. Yine bu kazıyıcı merdane yüzeyine yapışan tutkalları
temizlemektedir. İşlem bittikten sonra makine yine bir fotosel şalter sistemi
veya pedal sistemiyle durur. Eklenen yüzey tablaya yapıştırılacak yüzey
olduğundan tablaya yapıştırma işleminden sonra ipliklerin temizlenmesi
gerekmemektedir. Dikme hızı ayarlanabilmektedir. Bunun için de dişliyi
değiştirmek gerekmektedir. Dikme hızı 8-16 m/dk’dır.
II. YÜZEYDEN NOKTALAYICI
(PUNTA) KAPLAMA EKLEME MAKİNASI
Bu makinada kaplamalar, ayırma kamasının iki yanından
sevk silindirlerine verildiğinde, tutkal (sentetik reçine) kabının içine
alternatif hareketlerde dalıp çıkan bir metal çubuğun (tutkal sürme puntası)
ucu, ek yerine belli aralıklarla birer damla tutkal bulaştırır. Sıcak sevk
silindirleri rasından geçerken bu damlalar, hem basınç etkisiyle bir miktar
kaplamanın içine işler, hem de sıcaklık etkisiyle kurumuş olarak makineden
çıkar. Tutkal lekelerini göstermemek için, kaplama yapıştırılırken, puntalanmış
yüzeyi içe getirilerek preslenmelidir.
III. CUMBADAN TUTKALLAYICI
KAPLAMA EKLEME MAKİNASI
Makine tablasının alt tarafında, içinde sentetik reçine
tutkalı eritilmiş bir tutkal ahznesi (kazan) bulunur. Eklenecek kaplamalar,
ayırma kamasının iki yanından sevk
silindirleri tarafından çekilirken, cumbalarına, dönen bir disk yardımı ile
alttaki hazneden tutkal sürülür ve birbirine bastırılarak itilir. Isıtılmış
sevk silindirlerinin arasından geçen kaplamanın ek yerindeki tutkal, sıcaklık
etkisiyle kurutulmuş olarak makineden çıkar. Cumbadan tutkallayıcı ekleme
makinesinin başlıca sakıncası, özellikle renklendirici üst yüzey işlemi
uygulanacak işlerde, ek yerindeki tutkalın izini leke şeklinde belli etmesidir.
Bu sakıncasından dolayı bu makine fazla kullanılmamaktadır. Bu makine yerine ek
yerine yüzeyden ve belli aralıklarla noktalamak (puntalamak) şeklinde ekleme
yapan makineler kullanılır.
Makinenin yapısı ve
çalışması:
Makine motordan hareketi kademesiz olarak ayar edilen
trapez kayış tertibatı ile alır. Bu tertibatın mili makinanın boyun kısmının
içerisindedir ve üstünde bir elektromagnetik kavrama vardır. Kaplamayı çeken
alt ve üst roleler bu mile bağlı dişli tertibatından zincirle hareket alır.
Rolelerin dönüş hızı yanındaki kol ile 8-12 metre/dakika arasında ayar
edilebilir durumdadır. Bu ayar makine çalışır durumda iken yapılır. Yan yana
getirilen iki kaplamanın çekilişi ve aralık bırakmadan bandlanışı alt ve üst
baskı roleleri ile yatay duran ve yüzü tabla yüzeyi ile yüz yüze bulunan iki
disk sayesinde olur. Bu diskler yaylı olarak yataklanmışlardır ve bu şekilde
kaplamanın kalınlık farklarının muhtemel olan zararlı sonuçlarına meydan
vermezler. Kaplamanın kalınlığına ve cinsine göre gerekli role basıncı ilgili
kol ile ayar edilir. Bu kolun en alt yeri ince kaplamalar gerekli olan en düşük
basıncı verir. Kaplamaların tabla üstünde düzgün tutturulmasında ortadaki ince
siper ve bastırıcı yay yardım ederler. Kaplamalar bu sipere yaklaştırılır ve
makinenin ilerleme hızına uygun bir hızla makaralara sürülür. Bandlama
tertibatı 8-25 mm genişliğnde bandlara göredir.
Bandlar satın alınırken yeter derecede zamklı kaplama
yapıştırmaya elverişli yapıştırıcı maddelerden yapılmış ve tutuculuğunun
kuvvetli olması lazımdır. Bandların kaplama üstünde 8 mm’lik yapışma genişliği
olması ve buna bilhassa dalgalı kaplamaların bamdlanmasında dikkat edilmesi
lazımdır. Bandın yerine takılmasını kolaylaştırmak için üst role olduğu gibi
yukarı kaldırılır. Bunu yapmak içinde ilgili kol 180° aşağıya doğru bastırılır. Sıkala halkasında
kaplama kalınlığının ayarı da role aynı durumda iken yapılır. Sıkala halkası
gerektiğinde ana ayar yapmak içi taşıyıcı halkası üstünde dönebilir. Bunu
yapmak için ilgili cıvata gevşetilir. Ana ayar sıkala halkası(0,5)mm yukarıda
olacak şekilde yapılır. Band makaraları bandın genişliğine göre
değiştirilebilir. Bandı ısıtmada kullanılan kireçsiz su olmalıdır. Bandın
cinsine göre ıslanan zamk çok çabuk kuruyorsa bu takdirde su kabı aşağıya
sürülür. Zamk ne kadar geç kuruyan cinsten ise su kabı o kadar yukarı alınır.
Düzgün ve uzun kaplamalar yüksek ilerleme hızı ile
bandlanırlar, bunun içinde yüksek sıcaklık isterler. Dalgalı kaplamalar ise
düşük ilerleme hızı ile bandlanırlar ve az sıcaklık isterler. Makinaya iş
peşpeşe ve devamlı olarak verilmelidir. İki iş arasındaki zaman aralığı 3
saniyeyi geçmemelidir. Aksi takdirde bandın rolenin altında kalan kısmı kuru ve
gelen kaplamanın başlangıcında yapışma olmaz. En büyük avantajı sıcak roleler,
ilerleme hızının fazla olabileceği daha çok uzun kaplamaların bandlanmasında
sağlarlar. Bir çift çıkış rolesinden meydana gelen ayırma tertibatı makinanın
çıkış tarafında bir kişinin yerini tutar. Ayrıca bu tertibat gerektiğinde
kaplamaları birbirinden ayırmakta da kullanılır.
Çıkış rolesi giriş rolesinden biraz daha hızlı dönen
makinadan çıkan kaplama üstündeki bandı yırtılıncaya kadar birbirinden ayrılır.
İnce bandlarda 20 mm’lik bir ayrılma kafidir.