GİRİŞ
Gelişen teknolojiyle birlikte
hızla değişen kültür, bilgi, nüfus artışı endüstrileşme, duyarlı ve psikolojik
yapıya sahip insanların ihtiyaçlarını ve yaşam tarzlarını değiştirmektedir.
Bu değişmelere paralel olarak iç
mimari ve dekorasyon alanında bir takım değişmeler geçirerek farklı bir boyut
ve farklı bir kimlik kazanıyor.
Günümüz iç mimari ve
dekorasyonunda daha çok modern bir çizgi göze çarpmaktadır.
İç mimari ve dekorasyonda
kullanıcının konforu ön planda tutulur.
Tasarım; insanların
gereksinimleri istekleri mekanın yer aldığı bina ve mekanın kendisi (fiziki,
estetik, imaj) eğilimler, tarz ve zevkler. Bunların birbirlileriyle
yoğrulmasından ortaya çıkan bir sentez oluyor.
İç mimarlık ve dekorasyonun
uygulama alanlarının en belirgin olarak göze çarpanları; büro, konfeksiyon
mağazaları, pasta hane, restaurant otel, şarküteri, okul, kuaför, eczane,
sinema, hastane, kafeterya, ayakkabı mağazaları, konut vs. Oluşumu olarak
özetlenebilir.
BÖLÜM I.
I.KONU ALANININ TANITILMASI
İnsan yaşantısındaki ekonomik,
kültürel, teknolojik vs. Gelişmeler dinamizmi beraberinde getirmiştir. Buna
bağlı olarak insan yaşamı da hızla değişmektedir.
II. Konfeksiyon Mağazası Tanıtımı
Kelime anlamı ile konfeksiyon
hazır giyim demektir. Hazır giyim eşyaların tüketicinin beğenisine sunulduğu ve
satışın yapıldığı yer demektir. Konfeksiyon mağazalarının dekorasyonundaki
amaç; müşteriyi mağazaya çekmek, rahat ettirerek alış veriş yaptırmaktır.
Konfeksiyon mağazaları
dekorasyon tefriş malzemesi ve hizmet gereksinimlerini karşılamak üzere 3
grupta ele alınabilir.
Konfeksiyon mağazalarında bazı
ortak özellikler vardır. Çeşitli tiplerde vitrinler, satış bankoları açı raflı
dolaplar, kabinler, askı tijleri gibi bölümler vardır.
1.2. Konfeksiyon Mağazalarında
Kullanılan Donatı Elemanları
1.2.1. Kasa (banka):
Satılan giysilerin ücretlerinin alındığı
bölümdür. Bir masa, çalışma koltuğu bulundurulur. Bilgisayar vb. teknik
aletlerin bulundurulması kolaylık sağlayacağından bulundurmak faydalıdır.
Çıkışa yakın ve mekanın sağında veya solunda bulundurulmalıdır.
1.2.2.
Açık Raflı Dolaplar
Gömlek, kazak, tişört ve
katlanabilir giysilerin bulunduğu bölümdür. Raflar, müşterilerin giysileri daha
iyi görmesi ve çalışma rahatlığı bakımından açık olarak düzenlenir. Dolapların
en altında ve en üstünde kapaklı bölümler bulunabilir. Raflara konulacak
giysilerin sık sık değişebileceği düşünülerek raflar hareketli olarak
düşünülmelidir. Son zamanlarda konfeksiyon mağazalarında kullanılan açık raflı
dolaplar metalden standartlara uygun olarak üretilmektedir. Bu dolaplar
genellikle alandan kazanmak amacıyla tavana kadar yapılmaktadır.
1.2.3. Askı Tijleri
Ceket, pantolon, mont, etek,
bluz, pardesü, vb. askı gerektiren giysilerin asıldığı bölümdür.
Askılı giysiler için nikelâjlı
borular hareketli olarak ve yükseklik ayarı yapılabilecek şekilde
düzenlenmelidir. Boruların yerden yüksekliği giysilerin alt kısmından yere en
az 10-15 cm boşlu kalacak şekilde
düzenlenmelidir. Üst üste asılan giysiler arasında en az 10 cm boşluk
bırakılmalıdır.
1.2.4. Satış Bankoları
Konfeksiyon ürünlerini müşteriye
tanıtırken üzerine eşya ve giysi koymak için kullanılır. Satış bankolarının
üzeri ön ve yanları camlı olarak düzenlenip teşhir amacıyla kullanılabilir.
İçerisine süs eşyası veya giysi konulabilir.
1.2.5.
Vitrin
Konfeksiyon mağazasının
sergileme bölümüdür. Satılan mal alıcının beğenisine vitrin aracılığı ile
sunulur. Mağaza vitrinlerinin, plan ve görünüş olarak tasarımında dikkate
alınması zorunlu olan noktalar vardır. Proje çalışması yapılan vitrinde aşağıda
sayılan niteliklerin oluşturulmasına çalışılmalıdır.
* Vitrin
mağazanın reklamını en iyi yapabilecek görünüm ve nitelikte olmalıdır.
* Vitrinin
dış görünüşü iş yerinin cephe görünüşü ile birlikte düşünülmelidir. Dükkan
girişi, vitrin, ışıklı veya ışıksız tabelâ ve reklâm elemanları bir bütün
oluşturmalıdır. Satılan mal veya hizmetin etkili bir biçimde sergilenmesine
olanak vermelidir.
* Vitrin
ve ön cephe, modaya uygun renk, gereç, çizgilerle tamamlanmalıdır.
* Sergilenecek
eşyayı kolay, rahat ve güzel bir biçimde sunacak nitelikte ve görünümde
olmalıdır.
* Vitrin
hacim ve biçim olarak sergileme amacına uygun olmalıdır. Vitrine çok mal
doldurmak modern görünüşlere uymayabilir. Basitlik sayılabilir. Fakat çoğu alıcı
aradığını vitrinde göremezse dükkana girmez bu yüzden vitrin büyüklüğü alıcının
davranış özelliği dikkate alınarak saptanmalıdır.
* Vitrin
tasarlanırken içindeki eşyaların sık sık değiştirileceği unutulmamalıdır.
* Caddeden
veya pasajdan içeriye girişi kolaylaştırmalıdır.
* Vitrin
ve dükkan girişi alıcıyı içeriye girmeye özendirici olmalıdır. Kapı genişliğine
ve vitrin büyüklüğüne dengeli ve uyumlu bir çözüm bulunmalıdır.
* Giriş
kapısı 90-100 cm'den dar olursa giriş çıkışta istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir.
Döner kapılar, eşya ve paketlerle
elleri dolu olan alıcıyı zor durumda bırakabilir. Sürme kapılar, hareketleri
sırasında en az yer tutarlar. Özellikle dar girişli dükkanlar tasarlanırken
vitrini küçültmemek için sürme kapı kullanmak yerinde olur. Yeterli ve en iyi
bir şekilde aydınlatılmalı zira aydınlık vitrinler daha dikkat çekicidir. En
olumlu ve ekonomik aydınlatma doğal aydınlatma olmakla birlikte doğal
aydınlatmanın yetersiz olduğu durumlarda (pasaj içi, akşam vakti vs.) doğal
aydınlatma kullanılmalıdır.
* Vitrinde
sergilenen eşyanın yetersiz veya olumsuz ışık alması bazı özel çözümler
gerektirebilir. Gün ışığının yansıması eşyaların görünümüne olumsuz etki
yapabilir. Vitrin derinliği artarsa uygunsuz yansımalar artabilir. Derin
vitrinler üst kısımlarında bırakılan boşluklar yardımıyla gün ışığı alarak
aydınlatılmalıdır. Buna olanak yoksa yapay aydınlatma tercih edilmelidir.
Vitrin aydınlatmasında yapay ışık olarak,
floresan lamba, düz ampul, veya spot lamba tercih edilmelidir. Floresan lamba en
ekonomik aydınlatma elemanıdır. Ancak renk değiştirici etkileri olan flüoresan
lambalar kullanılmamalıdır.
Vitrinlerin aydınlatılmasında uyulması
zorunlu bir kural, ampullerin alıcının gözüne doğru yönlendirilmemelidir. Göze
gelen kuvvetli ışık, alıcının eşyaları rahat görememesine sebep olurken bu da
müşterileri alış veriş etmekten alı koyar. Bu sakıncayı önlemek amacıyla en
direkt aydınlatma tercih edilir. En direkt aydınlatma; ampuller vitrin üstüne
veya tavana gömülerek ışığın dışarıya direkt olarak gelmesi engellenmiş olur.
Işıklandırma elemanlarının önüne bir ışık bandı koyarak müşterinin gözüne gelen
ışıklar engellenmiş olur.
* Güneş, yağmur, rüzgar gibi doğal dış etkilere
dayanıklı olacak şekilde düzenlenmiş olmalıdır.
Caddeye
bakan dükkanları ön cephe ve vitrinleri güneş, rüzgar, yağmur gibi doğal
olaylara maruz kaldığı için dayanıklı olarak düzenlenmelidir. Bunun için
seçilen yapım elemanları bu etkilere dayanıklı olarak seçilmelidir. Vitrinlerin
yerden yüksekliği bu doğal olaylar göz önüne alınarak tasarlanır.
* Tozlanma
ve buharlama yapmamalıdır. Tozlanmayı engellemek için vitrinlerin caddeye bakan
kısımlarında açıklık bırakılmamalıdır. Buharlamayı engellemek için dükkan
içinde vitrinin üst kısımlarında hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.
* Vitrine
çevreleyen elemanların dükkan tavanı tabanı ve duvarlarla olan ilişkisi iyi
kurulmalıdır. Aralarda varsa açıklıkları önlemek için yalıtım maddeleri
kullanılmalıdır.
Vitrin
yerine monte edildikten sonra sıva yapılacaksa boşluk bırakılmadan yapılmalı
eğer vitrin duvar kaplamasından sonra monte edilmiş ise kenarlar silikonlu
macunlarla çevrelenerek açıklık bırakılmamalıdır.
Vitrin
camlarında su buharlaşması ve çok soğuk havalarda buzlanma olabilir. Bunun
nedeni vitrin veya dükkan havasındaki nemin, soğuk hava ile teması sonucu cam
yüzeyinde yoğunlaşmasıdır. Yoğunlaşma oranı ortamın rutubetine göre artar.
Buharlaşma
ve buzlanma vitrinin görünüşünü olumsuz olarak etkiler, bu buharlardan ve
buzdan çözülerek akan sular vitrin cam macununu bozarlar.
* Vitrin
tasarımı üzerinde çalışılırken buharlama olasılığı araştırılmalı, Gerekli
önlemler alınarak daha sonra ortaya çıkabilecek olan sorunlar önlenmelidir. En
ucuz ve en çok kullanılan önlem vitrinin üst kısımlarına açılan havalandırma
delikleridir.
* Mekanik
etkilere dayanıklı olmalıdır. (Çarpma, vurma, kırma vb. etkiler)
1.2.6.
Soyunma Kabinleri
Müşterilerin
beğendikleri giysileri üzerlerine giyerek deneyip görmeleri ve kontrol etmeleri
amacıyla düzenlenmiş olan bölümdür. Soyunma kabinlerinin kapılar ahşap, hafif
metal, perde vb. Maddelerden olabilir. Çoğunlukla ucuz olması nedeniyle perde
tercih edilmektedir. Kabin içerisinde ayna, aydınlatma sistemi, askı
bulunabilir. Kabin içinin dışarıdan
görülmemesine özen göstermeli ve müşterilerin mahremiyetine saygı gösterilmelidir.
1.2.7.
Müşteri Oturma Kısmı
Müşterilerin gerektiğinde oturup
dinlenme ve bekleme gibi ihtiyaçlarını giderebilecekleri bölümdür. Amaç
müşteriyi rahat ettirmek olmalıdır.
Müşterilerin rahat edemedikleri yere bir daha gelmeyecekleri düşünülerek
hareket etmelidir.
Eğer mekan uygun ise
bir oturma grubu düzenlenmelidir.
1.2.8.Manken
Müşterilerin alacağı giysilerin
insan üzerindeki duruşunu giysileri henüz giymeden görmeleri için kullanılan
plastik ve alçı karışımı insan heykelidir.
Vitrin içinde değişik
insan tipi ve cinsiyeti şeklinde bulurlar.
1.2.9.
Mutfak-Tuvalet
Çalışan personelin fizyolojik
ihtiyaçlarının karşılandığı bölümdür. Ayrıca bu bölümde garsonların
elbiselerini asabileceği bir elbise dolabı bulunmaktadır.
1.2.10.Depolama
Büyük mağazaların ayrı olarak
düzenlenmiş deposu bulunmaktadır. Genel olarak ise depo mağazanın merdiven
altlarında, açık raf dolaplarının alt ve üstleri ve vitrin alt yan boşlukları
depo olarak kullanılmaktadır.
1.2.11.
Giriş
Konfeksiyon
mağazalarının ilk bölümüdür. Caddeden veya pasajdan girilebilir. Giriş
özendirici ve rahat olmalıdır. Giriş düşünülürken diğer cephelerle uyumlu
olmasına dikkat edilmelidir.
1.3.Konfeksiyon Mağazası Eylem Alanları
1.3.1. Konfeksiyon Mağazasındaki eylemler
· Oturma
ve dinlenme
· Giyinme
ve soyunma
· Müzik
dinleme
· Giysileri
katlayıp yerine koyma
· Giysileri
sunma
· Temizlik
· Depolama
1.3.2. Eylem alanları
a) Çalışanlar için eylem alanları
Satış elemanlarının rahatlıkla
çalışması ve servisini yapabilmesi için gerekli çalışma alanının bulunması
gereklidir. Mesela; satış bankosu ile açık rafların arası bir insanın
rahatlıkla çalışabileceği şekilde olmalıdır.
B) Müşteriler için çalışma alanı
Müşterinin askı tijlerinde veya
açık raflı dolaplardaki giysileri en rahat ulaşabileceği şekilde düzenlenmesi
gerekir. Müşterilerin hareket alanları için uygun boşluklar bırakılması
gerekir. Soyunma kabinleri müşterilerin rahat olarak giysilerini
değiştirebilecekleri büyüklüklerde plânlanmalıdır
1.4.
Donatı elemanları ile eylem alanları arasındaki ilişkiler
Askı tiji veya açık raflı
dolaplardan beğenilerek alınan giysilerin soyunma kabinlerinde denenmesinden
sonra satış tezgahında ücretin ödenmesine kadar geçen sürede müşteriye rahat
hareket etme imkanı verilmelidir.
1.5.
Konfeksiyon mağazası mekan organizasyonundaki Boyutsal faktörler.
İnsanlar çevreleriyle uyum
içerisindedir. Bu eylemleri gerçekleştirebilmek için suni ortamlar oluşturulur.
Kullanıcıların rahat ve düzenli bir ortamda eylemlerini sürdürebilmeleri için
insan boyutlarının göz önünde bulundurulması gerekir.
1.5.1. Ergonomik yaklaşımlar
Oturan yada ayakta duran bir iş
görenin omurgası, omuz eklemi, kalçası yada ayak basma noktaları sabit iken
devinme hacimleri çeşitli açılarda uzanma ve kavrama mesafelerinde iş ile insan
boyutları arasında önemli oranlamalar vardır. Bu tür ölçü ve değerlendirmelerde
istatistik açıdan anlamlı sayıda ve gerçekten önemli kabul edilebilecek bir
grup iş gören üzerinde araştırmalar yapmak ve gerektiğinde istatistik dağılımı
kullanarak ergonomik yaklaşım hakkında bilgi sahibi olabiliriz.
1.5.2.
Antpometrik Yaklaşımlar.
Çalışan insanların fiziksel
rahatlıkları ve beden yeteneklerini en üst düzeyde kullanabilmeleri öncelikle
kullandıkları malzemeler çalışma yüzeyleri ve hacimlerin onların boyutlarına
uygun olmasına bağlıdır. Her türlü araç ve gereç kullanan iş görenlerin boyut
farklılıklarını gözetmek çok önemlidir. Böyle bir yaklaşımda antropometrik
teknikler kullanılır. Antropometri insan vücudunun boyutları ile ilgilenen bir
bilim dalıdır. Antropometri ikiye ayrılır.
1.5.2.1. statik Antropometri
İnsanların statik duruş ve
oturuşlarında ölçülen metrik değerleri ele alan bir uğraştır. Bu temel amaca
göre insanların 140 kadar fiziksel boyut ölçüleri ele alınabilir.
Çeşitli yaş gruplarındaki
insanların kullandıkları eşyaların (sandalye, gözlük, ayakkabı vs.) ölçülerini
statik antropometri belirler.
1.5.2.2. Dinamik Antropometri
İnsanların hareket halindeki
ölçülerini ele alan bir bilim dalıdır. İnsanları uzanabileceği dikey ve yatay
mesafeler, insanların adım aralıkları, kol yüksekliği vs. Gibi hareket
mesafelerini belirler.
1.5.3. Kullanıcı Boyutları
Kullanıcı boyutları, değişik
kültür yapılarına göre antropometrik ölçülerde farklılık gözlenir. En önemli
farklılıkları şu şekilde sıralayabiliriz:
· Uluslar
arası farklılıklar
· Bölgesel
farklılıklar
· Meslek
grupları arası farklılıklar
· Yaş
farklılıkları
· Cinsiyet
farklılıkları
1.5.4.
Konfeksiyon Mağazası Eylem Alanlarının Boyutları
Müşteri ve çalışanların eylemlerini
en rahat yapacağı şekilde eylem alanlarının organize edilmesi gerekmektedir.
1.6. Konfeksiyon Mağazası Fiziksel Çevre
Organizasyonları ve Donatımları
Konfeksiyon mağazası planlamayı
etkileyen unsurlardan birisi de fiziksel çevre faktörleridir. Kullanıcı
gereksinimleri için önemli yeri olan bu faktörler aydınlatma, havalandırma,
ısıtma, akustik, güvenlik vs, sıralayabiliriz.
1.6.1.AYDINLATMA
Konfeksiyon mağazalarında çok
değişik tipte gereçleri kullanılır. Bunlardan bazıları spot lambalar, halojen
lambalar ve armatürlerdir. Planda aydınlatma yerleri beğenildikten sonra bir
elektrik mühendisinin onayından geçmelidir. Tabiî aydınlatmayla yeterli gün
ışığı sağlanacak
şekilde döşeme alanının en az % 15
büyüklüğünde pencereler yapılmalıdır.
1.6.2.Havalandırma
Konfeksiyon mağazasının
havalandırması doğal olarak kapı ve pencerelerle sağlanır ancak bu havalandırma
yetersizdir. Konfeksiyon mağazalarında istenmeyen görüntüleri kapatmak
dekoratif güzellik sağlamak amacıyla asma tavanlar kullanılırlar. Asma
tavanları üzerinde havalandırma ve aydınlatma elemanları uyumlu bir şekilde
yerleştirilir. Havalandırma için klimalar,aspratör vb. gibi elemanlar
kullanılır. İşyerinde hava hacmi kişi
başına en az 10m3 olacak şekilde düzenlenmelidir. Havalandırmada tabi olarak
yapılan havalandırma tercih edilmelidir. Havalandırma esnasında hava
cereyanının olmamasına dikkat edilmelidir.
1.6.3. Isıtma
Konfeksiyon mağazalarının en iyi
ısıtma tertibatı,
kaloriferdir.
Ekonomiktir. Eğer istenirse klima cihazları ısınma ve havalandırma kullanılır.
Maliyeti çok yüksektir. Çalışma imkanlarında ısının özelliğine
göre hacim sıcaklığı
ayarlanabilmelidir.
1.6.4. Güvenlik
Müşterilerin fizyolojik ve psikolojik
olarak güvenliklerinin sağlanması gerekir. Fizyolojik güvenlik
binada yangına karşı
alarm ve yangın tüpleri bulundurulmalıdır. İşletmenin büyüklüğüne göre güvenlik
görevlisi de bulundurula bilir.
1.6.5. Akustik
Mekan dekore edilirken fazla ses
yapacak donatı elemanları veya yapı malzemeleri kullanılmamalıdır. Bina
duvarlarında ses yalıtıcı malzemeler kullanılmalıdır. Tavanda ve duvarda
girinti çıkıntıların oluşturulması ses yalıtımına faydalı olur. Konfeksiyon
mağazalarında kullanılan donatı elemanları genellikle ahşap malzemelerden
yapıldığı için ses akustiği için olumlu sonuçlar verir.
BÖLÜM II.
2.Konfeksiyon Mağazasının Planlama İlkeleri
Planlama ilkelerinin, düzenleme
süreci içerisinde daha etkin kullanım için planlamaya etki eden unsurlar
aşağıdaki gibi sıralanabilir.
2.1.Konfeksiyon
Mağazası Plânlanmasına Etki Eden Faktörler
Konfeksiyon mağazası
planlanmasında, çeşitli düzeylerde sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik
faktörler belirleyici rol oynamaktadır. Mekan organizasyona, kültürel eğilim,
tüketim tarzı, kullanıcılar arası ilişkiler, aile bağları vs. Unsurlar etkili
olmaktadır. Bu unsurları şöyle sıralayabiliriz.
2.1.1. Kültürel Faktörler
Müşterilerin kültürel
düzeylerini yansıtmakta olan semt ve iş yeri sahibinin sosyo kültürel düzeyi
mekanın düzenlenmesini etkiler.
2.1.1. Ekonomik Faktörler
Müşterilerin gelir
düzeyi, aylık tüketim miktarı, işyeri sahibinin o mekana harcadığı para vs.
Plânlamanın ekonomik safhalarını oluşturur. Konfeksiyon mağazasının hitap
ettiği düzey (üst, orta, ve alt gelir düzeyi) etkilidir.
2.1.3.Teknolojik Faktörler
Konfeksiyon
mağazasında bulunan donatı elemanlarının sınıflandırılmasında etkili olacağı
için bu elemanların gelişen teknolojiye ayak uydurması gerekmektedir.
2.2.Konfeksiyon Mağazasının
Planlanması
Konfeksiyon mağazasının
planlanmasında belli bir amaç veya eylemlere yönelik kullanıcı gereksinimleri
göz önünde tutularak elverişli bir plânlama yapılmalıdır. Planlama: önceden saptanmış amaçlara
erimek için araçların düzenlenmesi ve eylemlerin yönlendirilmesine ilişkin
kararların bütünü olarak tanımlanır.
Donatı elemanları alanı geçiş
sirkülâsyon alanı depolama alanı ve eylem alanları arası ilişkilerin
kombinasyonlarının iyi kurulmasında yarar vardır. Böylece konfeksiyon
mağazasında en uygun standartlara çıkacak şekilde planlanabilir.
2.2.1. Konfeksiyon Mağazası Tasarımı
Konfeksiyon mağazası eylem
alanları dikkate alındığında Konfeksiyon mağazasının diğer hacimlerden
farklılık gösteren özellikleri aşağıdaki gibidir.
2.2.1.1. Teknik Gereksinimler
· Dayanıklılık
(yapı bileşimi, kirlenme, kırılma, tozlanma vb.)
· Kazalardan
korunma (elektrik araç ve donatı elemanları kazaları, döşemeden kayma vb.)
· Bina
içindeki konumu
2.2.1.2.Çevre Gereksinimleri
a)eylem
gereksinimleri
· Görme(aydınlatma,
mahremiyet)
· Dokunma
· Atmosfer
şartları (is, nem, koku, toz)
B)Mekan İhtiyaçları
· Ölçü
(Boyut, alan, kullanılan alan)
· Biçim
· Eylem
alanlarını ayırma (oturma, dinlenme, tv, müzik, dinlenme)
2.2.1.3.Beşeri
Gereksinimleri
a)Eylem gereksinimleri
b)Sağlık
gereksinimleri
· Vücut
sağlığı
· Çevre
sağlığı
c)Psikolojik
gereksinimler
· Çevre
algılama (renk, doku, kütle, mekan akışı vb.)
D) Toplumsal
gereksinimler
· sağlanılması
gereken olanaklar
· sağlanılması
gereken araçlar
· Mahremiyet
(mekan ilişkisi, ses gizliliği,koku, vb.)
22.1.4. Sembolik
gereksinimler
a)Estetik
2.2.2.Konfeksiyon Mağazası Donatı Elemanlarının Plânlanması
Konfeksiyon mağazası tasarımını
etkileyen faktörler birbirleriyle olan ilişkilerde belli bir etkileşim
sistemini oluşturan, karmaşık bir yapı göstermektedir.
Konfeksiyon mağazasında en fazla
faydayı sağlamak için kullanıcının bağımlı ve bağımsız özellikleri ve donatı
elemanlarını tamamlayıcı özelliklerinin göz önüne alınma zorunluluğu vardır.
Örneğin kullanıcının bağımlı ve bağımsız özellikleri donatı elemanlarının tüm
özelliklerini belirlemektedir. Konfeksiyon mağazası tasarımını etkileyen
faktörler arası etkileşim sisteminin sütrüktiyel yapısı aşağıdaki gibidir.
2.2.2.1.Bağımsız
Özellikler
· Cinsiyet
· Yaş
· Irk
· Kültür
grubu
· Gelir
grubu
· Kullanıcı
sayısı
2.2.2.2. Bağımlı Özellikler
· Antropometrik Statik
Dinamik
· Duygusal Görme
işitme
Dokunma
Tad alma
Koku alma
· Algısal-zihinsel
2.2.2.3. Tamamlayıcı
Özellikler
· Cins
· Biçimsel
özellikler
· Boyutsal
özellikler
· Ağırlık
· Renk
· Ömür
2.2.3. Konfeksiyon
Mağazası Eylem Alanları Planlanması
Konfeksiyon mağazaları eylem
alanlarının planlanmasında amaç görevlileri ve müşterileri rahat olarak hareket
etme olanağı sağlanmasıdır. Görevliler için müşteriye hizmeti verirken rahat
hareket edebilmesidir. Açık raflı dolap ile banko arası en az 80cm olmalıdır.
Müşteri yönünden giriş kapısının, rahatlıkla giriş çıkışları sağlayabilmesi
için en az 100 cm olması gerekir. Eğer mağaza büyük ise iki kanatlı kapılar
düşünülerek bu kapıların genişliğide 90+90=180 cm olmalıdır. Kapıdan alış veriş
yapmış müşterinin zorlanmadan mağazadan çıkabilmesi için kapılar iki tarafa
açılarak (çarpma kapı) şeklinde olmalıdır.
Askı tijlerinden veya açık raflı
dolaplardan alınan giysilerin denenebilmesi için düşünülen soyunma kabinlerinin
genişliği, müşterinin rahat şekilde hareket edebileceği genişlikte olmalıdır.
Kabin ölçüleri genellikle 90x90 ve 110x110 cm civarında olmalıdır.
2.2.3.1.
Eyleme İlişkin özellikler
Konfeksiyon mağazası eylemleri
aşağıdaki gibidir.
· Eylenimsi
(oturma, giyinme, soyunma vs.)
· Eylem
yapış biçimi
· Alt
eylemler
· Eylem
organizasyonu
· Operasyon
metodu
2.2.3.2.Donatı
Elemanlarına İlişkin Özellikler
Konfeksiyon mağazası donatı
elemanlarının aşağıdaki özeliklere sahip olması gerekir.
· Mekanik
etkilere dayanıklıllık (darbe, sürtünme, aşınma vb.)
· Fiziksel
etkilere dayanıklılık (toz, kirlenme vb.)
· Solventlere
dayanıklılık (Aseton, çay, kahve vb.)
· Taşınabilirlik
· Renksiyonellik
2.2.4.
Konfeksiyon Mağazasının Planlanması
Konfeksiyon mağazaları
planlanırken giriş, vitrin, satış bankosu, banka, askı tijleri, açık raflı
dolaplar, müşteri oturma kısmı ve kabin ünitelerinin bulunması gerekir.
Planlama yapılırken insan ölçüleri mahremiyet, havalandırma, güvenlik gibi
konulara dikkat edilmesi gerekir.
Çizelge
1. problem strüktür Tablosu
Konfeksiyon mağazası mekanı
planlanmasına etki eden faktörlere aşağıdaki gibi gruplayabiliriz.
a)
Tamamlayıcı özellikler
· Bina
içersindeki konumu
· Biçimsel
özellikler
· Boyutsal
özellikler
· Donatı
elamanları
b)
Eyleme İlişkin Özellikler
· Fiziksel
çevre özellikler (ısısal, görsel, işitsel)
· Psiko
sosyal özellikler (estetik, mahremiyet, kişisel olan egemenlik sınırı
davranışları)
2.3.Araştırmada Uygulanan Yöntemler
Bu araştırmada konfeksiyon
mağazalarının plan tipleri ve müşteri gereksinimleri, donatı elamanlarının
kapladığı alanlar ve depolama sorunları aşağıdaki konu başlıkları ile
incelenmiştir.
2.3.1. Araştıma Sınırları
Araştırmada
Ankara'da bulunan konfeksiyon mağazalarından 10'u incelenmiştir.
2.3.2. Araştırma Yöntemleri
Anket uygulama ve sistematik
gözlem uygulaması.
2.3.2.1. Araştırmaya Giren Konfeksiyon Mağazası Plan Tipleri
Araştırılan
her iş yerinin tefrişli planlar çizilmiş ve ölçüler verilmiştir.
2.3.3. Fotoğraflarla Belgeleme
İncelenen mekanların hakim
renkleri donatı elamanları ve ayrıntılarını saptamak ve yorumlanmasında güçlük
çekilen kısımları sonradan değerlendirmek için fotğrafları çekilmiştir.
BÖLÜM III.
3. ARAŞTIRMA SONUÇLARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu bölümde araştırılan
konfeksiyon mağazaları ile ilgili yapılan istatistik sonuçları ve mağazalarla ilgili olarak yapılan fotoğraf
çalışmalarıyla çizilen planlar yar almaktadır.
|
|
|
|
|||||||||
|
ISITMA |
AYDINLATMA |
HAVALANDIRMA |
|||||||||
|
KALORİFER |
ELK.SOBA |
GAZ.
SOBA |
KLİMA |
FLORESAN |
SPOT |
HALOJEN |
AMPUL |
ASPİRATÖR |
VANTİLATÖR |
DOĞAL |
KLİMA |
PARK BRAVO |
|
|
|
X |
|
X |
X |
X |
|
|
|
X |
AYDINLI |
|
|
|
X |
|
X |
X |
|
|
|
|
X |
MOGİ |
X |
|
|
|
|
X |
|
X |
|
|
|
|
TRAFFİC |
X |
|
|
|
|
X |
|
|
X |
|
X |
|
PRESTİGE |
|
|
|
X |
|
X |
|
X |
|
X |
|
|
İ.G.S. |
|
|
|
X |
|
X |
X |
|
|
|
|
X |
BRAVO GİPA |
X |
|
|
|
|
X |
X |
X |
|
|
|
X |
YALÇIN |
|
|
|
X |
|
X |
|
|
|
X |
|
X |
MİNE |
|
|
|
X |
|
X |
X |
|
|
|
X |
X |
GÜNCEL |
X |
|
|
|
|
X |
|
X |
|
|
|
X |
Burada incelenen 10
konfeksiyon mağazasının fizyolojik özellikleri verimeye çalışılmıştır. Bazı
mağazalar bu özelliklerden 2'si ni bünyesinde bulundurduğu için iki kutu
işaretlenmiştir.
ÇİZELGE;1
Konfeksiyon Mağazaları Fizyolojik Özellikleri
|
ZEMİN
KAPLAMASI |
DUVAR
KAPLAMASI |
TAVAN
KAPLAMASI |
||||||||||
|
SERAMİK |
MOZAİK |
MERMER |
PARKE |
YAĞLI BOYA |
AYNA |
LAMBİRİ |
BADANA |
ALÇIPAN KARTNP. |
DÜZ BETON |
METAL
BOYALI |
AHŞAP |
|
PARK BRAVO |
|
|
X |
|
X |
X |
|
|
X |
|
|
|
|
AYDINLI |
|
|
|
X |
X |
X |
|
|
X |
|
|
|
|
MOGİ |
X |
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
X |
|
|
TRAFFİC |
|
X |
|
|
X |
|
|
|
|
X |
|
|
|
PRESTİGE |
X |
|
|
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
|
İ.G.S. |
|
|
X |
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
|
BRAVO GİPA |
|
X |
|
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
|
YALÇIN |
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
MİNE |
|
|
X |
|
X |
|
|
|
X |
|
|
|
|
GÜNCEL |
|
X |
|
|
|
X |
|
|
X |
|
|
|
Konfeksiyon
mağazalarının zemin duvar ve tavan kaplamalarıyla ilgili dekorasyon malzemeleri
verimiştir .
Çizelge;2
Konfeksiyon Mağazalarinin Dekorasyon Özellikleri
|
UZUNLUK |
DERİNLİK |
YÜKSEKLİK |
SATIŞ
TEZGAHLARI |
100-300 |
45-70 |
80-120 |
SATIŞ
BANKOLARI |
100-140 |
40-60 |
75-90 |
AÇIK
RAFLI DOLAPLAR |
80-110 |
35-45 |
200-250 |
ASKI
TİJLERİ |
100-140 |
65-75 |
70-90 |
SOYUNMA KABİNİ |
90-120 |
90-120 |
200-210 |
Donatı elemanları boyutları T.S.E. ve
araştırma yapılan mağazalarla ilgili kaynaklardan alınmış olup ölçüler ortalama
olarak verilmiştir.
Çizelge;3. Donatı elemanlarının boyutları
3.4.
Depolama İle İlgili Sonoçlar
Büyük mağazaların ayrı lrak
düzenlenmiş depoları bulunmaktadır. Bazı mağazalar ise merdiven altları ve
vitrin yanlarını depo olrak kullanmaktadır. Depolama çeşitlerini şu şekillerde
sıralayabiliriz.
3.4.1.
Sabit Depolama
3.4.2.
Hareketli depolama
3.4.3.
Açık depolama
3.5
Konfeksiyon Mağazası Giysi Ölçüleri
Herhangi bir tasarım yaparken
giysi ölçülerinin dikkate alınması gerektiği düşünülerek Konfeksiyon mağazalarında kullanılan giysi
ölçüleri verilmiştir.
Ölçüler katlanabilir
ve asılan giysiler olmak üzere iki grupta verilmiştir.
|
ASKI TİJLERİNE
ASILAN GİYSİ ÖLÇÜLERİ |
KATLANABİLİR GİYSİ
ÖLÇÜLERİ |
|
|||||||||||||
|
|
PANTOLON DÜZ |
CEKET |
MONT |
PARDESÜ |
PALTO |
ETEK |
BLUZ |
GÖMLEK |
ATLET |
PJAMA |
ÇARŞAF |
TŞÖRT |
KAZAK |
||
BOY |
75 |
115 |
75-90 |
65 |
135 |
110-125 |
65- 80 |
60-80 |
25 |
24 |
24 |
30 |
29 |
25 |
||
EN |
30 |
30 |
46 |
38 |
50 |
46 |
30-55 |
50-55 |
35 |
18 |
28 |
40 |
27 |
28 |
||
KALINLIK |
3 |
3 |
7 |
8 |
8 |
8 |
4 |
4 |
3 |
3 |
4 |
4 |
2 |
3-6 |
||
Çizelge; 4.Konfeksiyon
mağazalarındaki giysi ölçüleri
3.5.
Konfeksiyon Mağazalari Planlari Ve Fotoğraflari
Araştırmanın bu bölümünde
araştırma kapsamına alınan her işyerinin planı yaklaşık olarak 1/100 ve 1/50 ölçekli çizilmiş ve planlar
küçültülerek alınmıştır. Mağazaların yorumunda herhangi bir karışıklık olmaması
amacıyla hazırlanan planlarla birlikte fotoğraf çekilmiş ve bu fotoğraflar
burada verilmiştir.