|
|
1. MUTFAK
MOBILYASININ GENEL FONKSIYONLARI 3
1.1. Yiyecekleri
Soğutma Koruma
1. 2. Kuru Yiyecekleri
Depolama:
1.3. Tabak bardak tencere
vb. gibi yerleştirme:
1.4. Servis takımlarını
yerleştirme 4
1. 5. Elektrikli mutfak
eşyalarını yerleştirme
1. 6. Yiyecek ve Kapları
yıkama
1.7. Yiyecekleri hazırlama
ve karıştırma
1. 8. Pişirme yeri 5
1. 9. Duman ve Yağ
kokularının atılması
1.10. Çöplerin Atılması 6
2. 11. Servis ve Yemek Yeme
Yeri 6
2. KONUT
TASARIMINDA MUTFAĞIN ÖNEMI
2.1. MUTFAK TASARIMININ
KONUT MALIYETINE ETKISI 6
2.2. EV KADINI MUTFAKTA HARCADIĞI IŞGÜCÜ
3. MUTFAK
TASARIMIN AILE HAYATINA ETKISI 8
4.MUTFAĞIN
KONUTTAKI YERI
5. MUTFAK
TIPLERI
5.1. I TIPI MUTFAK
5.2. L MUTFAĞI
5.3. H TIPI MUTFAK
5.4. U TIPI MUTFAK 12
5.5. G MUTFAĞI
6. MUTFAK
TASARIMINI ETKILEYEN ÖLÇÜLER
7.MUTFAK
MOBILYASININ BÖLÜMLERI
7.1. ALT DOLAPLAR 14
7.2. MUTFAK TEZGAHI
7.3. DUVAR (ÜST) DOLABI
7.4. YÜKSEK DOLAPLAR
7.5. SERVIS VE KAHVALTI
MASASI 16
8. MUTFAĞIN
AYDINLATILMASI
8.1. Tezgah üstü aydınlatma
8.2. Mutfak içi aydınlatma
8. 3. Dolap içi aydınlatma
8.4. masa üstü
aydınlatılması
9. MUTFAKLARDA
MALZEME VE RENK SEÇIMI 18
9.1. Mutfakta malzeme seçimi 18
9.2 DOLAP YÜZEYLERI
(KAPAKLAR)
10.KULPLAR 19
Hayatımızda büyük öneme sahip olan ve ev
hanımlarının büyük bir zamanının geçtiği mutfak mobilyasının kelime anlamı
Arapça’dan matbah kelimesinden gelmiştir.
TANIM:
Tabak, tencere, kaşık, fırın, buzdolabı,
temizlik araçları, elektrikli ev aletlerini vb. eşyaların muhafaza
edildiği dolapların komplesidir.
Mutfak tasarımında dikkat edilmesi gereken mutfağın rahat ve kullanışlı
olması bakımından ev sahibinin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamalı,
mutfakta bulunan cihazları ve tencere, tabak, çatal, kaşık gibi malzemelerinde
en iyi şekilde kendi bünyesinde bulundurması gerekir. Bu amaçla mutfağı genel
anlamda 11 fonksiyona ayırmak mümkündür. Ancak zaman ilerledikçe ve teknoloji
geliştikçe bu fonksiyonlarda arttırılabilinir.
Evimize aldığımız bazı yiyeceklerin uzun süre dayanması mümkün olmadığından bozulan yiyecekleri soğukta
tutmak suretiyle belli bir süre de olsa, bu yiyecekleri korumak mümkün Bu amaçla ülkemizde buzdolabı diye
adlandırdığımız. Elektrikle çalışan motoru vasıtasıyla soğuk havayı içinde
muhafaza eden dolaplardır.
60/62-110-180 arasında olduğu gibi mutfak alt dolaplarının yanına konan
türleri de vardır.
Bunun için evimizde olarak ayırdığımız oda içerisine odacık veya mutfak
dolabına uyacak kızaklı, raylı derin kuru erzak konulmak için yapılmış
dolaplardır. Bu dolaplar ahşap veya ahşap ürünlerinden yapılmaktadır.
Bu tür malzemelerin yerleri genelde farklıdır. Mesela tabaklar üst
dolaplarda, bardaklar bardaklık olarak yapılan ve üst dolabın altına
yerleştirilen yerlerde olduğu gibi camlı kapak içlerinde muhafaza edilir.
Tencereler için alt dolaplarda yer ayrılır. Alt dolaplarda tencere için yer
yoksa üst dolap içerisine de konulabilir. Bunların yerleştirilmesini mutfak
tasarımı yapan kişi tasarım gereği bir arada düşünebildiği gibi farklı yerlerde
düşünebilir.
Servis takımları hepimizin de bildiği gibi çatal, bıçak, kaşık ve kepçe
gibi takımlardır. Bunlar genelde çekmece içerisine yerleştirilir. Fakat bazı
mutfak tasarımlarında makaralı raüflaür
da yapılabilmektedir. Kepçe türü malzemeleri de çekmece veya tezgah üstü
duvarda asılacak şekilde de yapılabilir.
Teknolojinin gelişmesiyle mutfağımızda, elektrikle çalışan bir çok
cihaz yer almıştır. Bunlardan fritöz blender, sıkacaklar, kesecekler. robotlar,
kahve makinaları bunlardan bir kaçıdır. Bu cihazlardan mutfak içinde veya
tezgah üstünde, insanın gözüne hoş gelmeyecek biçimde yerleştirilmesi doğru
olmadığı gibi dolap içerisine veya büyük cihazları alt dolaplara yerleştirmek
mümkün.
Evimize aldığımız yiyecekleri veya kirlenen tabak, çanağı temizlemek
günümüzde evye bu amaçla yapılabildiği gibi, tabakları yıkama işini en iyi
şekilde yapan makinaların de ev hanımlarının hızlı yaşantılarını
kolaylaştırmaktadır. Meyve ve sebzeleri yıkamada evye üzerinde bulunan süzgeçli
evye ile yapılabilir.
Evimizde hazırlanan o güzel yemeklerin hazırlığı iyi olması, uygun
ortamda yapılmasıyla mümkündür. Bunun için tezgah üstüne de veya masa tercih edilmelidir. Modern mutfaklarda masa, tezgahla
bütünleşmekte, veya bu şekilde yapılması halinde ev hanımının daha az hareket
etmesini sağlamaktadır. Bilindiği gibi ev hanımı, yemek hazırlarken, dolap,
musluk, tezgah ocak şeklinde mekik dokumaktadır. Yani mutfakta çalışırken
hareketin en küçük üçgeni yapacak şekilde olmasına özen gösterilmelidir.
Eskiden yemeklerin pişirileceği yerleri anımsadığımızda, ne eziyet
olduğu görülmektedir. Günümüzde elektronik ocaklı fırınlar, taşocağının
sobanın,tüp gazların yerini aldı. Bu tür ocaklar yemeği en kısa zamanda
pişirebilmektedir.
Genellikle 60/60 - 88/85 arasındadır. Ocaklı fırınlar tezgah altına
yerleştirilebildiği gibi, tezgaha monte edilen tezgah üstü ocakları da
bulunmaktadır.
Gelişen teknoloji pek çok
konuda olduğu gibi burada da imdada yetişip evlerde temiz bir soluk almamızı
sağlamaktadır.
Aspiratörler mutfakta oluşan kokuları kısa ve zahmetsizce yok
etmektedir.
Iyi bir aspiratörden beklenen:
· Su buharını ve sıcaklığını
etrafa yayılmadan çekmesi,
· Kokuları ortadan
kaldırması,
· Çekiş gücünü gereğinden
fazla ve hava akımı yaratmaması,
· Dış etkilere bağlı
olmaksızın çalışması ve istenilen durumlara göre ayarlanabilir olması.
Aspiratörler çalışma mekanizması bakımından iki türlüdür:
1. Havayı emerek bir baca vasıtasıyla dışarı verenler.
2. Havayı emip temizleyip tekrar mutfağa geri
verenler.
Ocak yanına, tezgahla aynı hizaya yerleştirilen modern görünümlü
aspiratörlerin yanı sıra en çok tercih edilen türleri, üç değişik şekildedir.
1. Bir dolabın altına kolayca monte edilebilen düz aspiratörler,
2. Kendi özel dolabı sayesinde gözden saklanan gömme aspiratörler,
3. Davlumbaz tipi bacası ile birlikte sık bir görünüm sergileyenlerdir.
Aspiratör alınırken ocak yüzeyi ile aynı ya da büyük olmalı. Piyasa da
60, 90, 120 cm genişliğinde aspiratör bulunur. Bir aspiratörün verimli
olabilmesi için ocaktan 60-80 cm yüksekte olması gerekir.
Çöplerin atılması için evye altındaki dolap içlerinde çöp Kovaları
bulunmaktadır. Alt dolabın kapağını açtığımızda çöp kovası dışarı çıkmaktadır.
Dolap kapağı kapandığında ise çöp kovası dolap içerisine girer ve görüntü
bozukluğuna neden olmaz. Bunun için çeşitli raylı sistemler geliştirilmiştir.
Mutfağımızda hazırladığımız kahvaltıları, yemekleri yemek için masa
tezgah gibi kişilerin rahatça oturabileceği şekilde düzenlenmelidir. Bunun için en uygunu masadır. Günümüz modern
tezgahlarında tezgah yada tezgah ile masanın bir arada kullanılmasıyla da uygun
yemek yeri yapılabilmektedir.
Tasarımda ve uygulamada bir konutun başarılı olup olmamasında mutfağın
büyük bir payı vardır. Mutfak tasarımına gerekli özen ve önem verilmezse,
bazıları ilerde pahalı tadilatlarla ortadan kaldırılabilecek, bazıları da bir
daha düzelmeyecek türden çeşitli sakıncalar ortaya çıkarabilir.
Bunlar maliyet artışını ve kullanım zorluklarını yaratacaklardır.
Sonuçta konutun randımanı ve konutta geçecek aile hayatı üzerinde olumsuz
etkileri olacaktır.
Konut tasarımında mutfağın tasarımını üç değişik şekilde
inceleyebiliriz:
1. Mutfak tasarımının konut maliyetine etkisi
2. Ev kadının mutfakta harcadığı iş gücü
3. Mutfak tasarımının aile hayatına etkisi
Mutfak bir konutun faydalı alanının yaklaşık olarak % 10-%12’sini
kapsar. Böylece konutun tüm diğer mekanları gibi alanı büyüklüğüne, malzemeye ve
dış duvar payına bağlı olan bir maliyet payı vardır. Fakat mutfak içi boş bir
oda olmadığından maliyet payı bu noktada durmaz. Onu pahalandıran ve yapımına
özellik ve güçlük getiren içinde bulunması gereken çeşitli donatım ve teknik
koşullardır. Bir konutun yapım masrafını %15-20’sini sadece mutfak ve banyoda
bulunan donatım içerir.
Bu nedenle mutfağın alanının, boyutlarının ve iç çalışma düzeyinin iyi
seçimi kadar. Mutfak ve konut birimi veya birimlerinin diğer ıslak mekanlarının
birlikte doğru düzenlemesinin de büyük önemi vardır. Temiz ve pis su
donatımının en iktisadı en kolay yapılabilir. En kolay tamir edilebilir tarzda
konumu, mutfakların ve ıslak mekanların uygun bir biçimde donatım duvarlarının
aynı veya ilişkili düzenlemesi ile mümkündür.
Diğer donatım için de ilkten doğru tasarımın seçilmesi, belki
başlangıçta en ucuz görünmese de, ilerde yıkım ve ek yapımlar
gerektirmeyeceğinden sonuçta daha randımanlı olur ve daha ucuza gelir.
Bu arada aydınlatma düzenini, buzdolabı ve çeşitli mutfak aletleri için
prizleri, havalandırma sistemini, kapı ve pencerenin doğru konumunu ve doğru
açılımını, bulaşıklık tezgah ve dolap düzenlerini sayabiliriz.
Bir ev kadınının günlük 4-5 saati mutfakta geçer. Çok çocuklu ailelerde
bu süre 1-2 saat daha uzayabilir. Şu halde mutfak çalışmasını ev kadınının
günlük iş gücünün yarısını doldurduğu söylenebilir.
Isviçre ev idaresi enstitüsünün bir araştırmasına göre, ev kadının haftalık çalışma süresi ortalama 53
saattir.
Faaliyet Haftada Saat
Pişirme, bulaşık
yıkamak mutfağı düzeltmek ...........16
Konutun bakımı
(Ev temizliği).........................11
Çamaşır yıkamak,
ütülemek..............................7
Yama işleri,
dikiş dikme, örgü örmek...................4
Çocuklara
bakmak.......................................6
Alış-veriş.............................................4
Diğer ev işleri........................................5
53 saat
Mutfağın doğru tasarımı mutfakta ev kadının geçirdiği süreyi azaltacak
ve yapması gereken mutfak işleri pratikleştirerek, bedensel olarak en az
yorgunluk verecek yönde çözüm getirmelidir. Böylece ev kadını mutfak işlerinden
kazanacağı serbest zamanı ve enerjiyi iş hayatı, aile hayatı veya kendisini
yetiştirmek için kullanılabilir. Kazanılan iş gücü ve zamanın kişi, toplum ve
aile özellikle büyümekte ve yetişmekte olan çocuklar için yararı ve önemi
büyüktür.
Mutfak tasarımının aile hayatına çeşitli etkileri vardır. Birincisi ev
kadının mutfakta geçirdiği zaman ve yaptığı çalışmalar yönündedir. Herhangi bir
işi ferah bir mekanda rahat bir duruşla yorulmadan yapmakla, aynı işi rahat bir
duruşla yorulmadan yapmakla, aynı işi sıkıntılı bir mekanda zor koşullar altında
devamlı en güç hareketlerle yorularak yapmanın büyük farkı vardır. Birincide
oluşan bedensel yorgunluk o işi bitirdikten sonra, başka bir işe başlamak için
halsizlik, isteksizlik durumu yaratır.
Lüzumsuz yorulmamış olmak ise, dinç olmak, sakin olmak, sinirlenmiş
olmak, demektir. Bu durumunun ev kadının, özellikle annenin, ailenin tüm
bireyleri ile ilişkileri üzerinde çok olumlu bir etkisi vardır.
Ayrıca mutfak planlamasında mutfak da birden fazla kişinin çalışmasına
alan, ölçüler ve düzen yönünden olanak verilmiş olmalıdır. Eşlerin birbirine
veya çocukların anneye yardımı ile mutfak işleri daha çabuk bitecek birlikte
geçirilecek serbest zaman kazanılacak ve ev kadını kendini ezilmiş
görmeyecektir.
Diğer yönden mutfağın konutun içinde konumunun da aile hayatı üzerinde
olumlu ve olumsuz etkileri vardır. Mutfak ile-sokak kapısı-yemek masası-çocuk
odası-yaşama mekanı arasındaki uzun mesafeli gereksiz gitgeller işi yavaşlatıcı , yorucu ve
sinirlendirici etkiler yapar. Buna karşılık, konutun ilgili mekanları ile iyi
bağlantılara sahip mutfak ev kadının konuttaki ve mutfaktaki işlerini
kolaylaştırarak, aile hayatı üzerinde olumlu etki yapar. Çünkü mutfak işleri
ile ev kadının konuttaki bazı işleri süre bakımından birbirlerinin üzerine
düşmektedir. Örneğin, mutfakta çalışırken kapının çalınması veya çocuğun
ağlaması gibi özellikle mutfağın yaşama mekanları ile görsel ve mekansal
bağlantılı olması sağlanırsa, mutfakta çalışma saatlerinde de ev kadını ve aile
hayatında bulunacaktır.
Mutfağın Yönü
Bir konutun doğru tasarımı ve doğru yönlendirilmesinde mutfağın
açıldığı yönünde önemi büyüktür. Mutfak
gıda malzemelere ile çalışan ve gıda malzemelerinin hazırlanmamış olarak
depolandığı bir mekan olduğundan fazla güneş alan yönlere açılması
sakıncalıdır.
Kuzey yönü bir çalışma mutfağı için en iyi yöndür. Fakat aynı zamanda
mutfakta yemek yenilecekse biraz güneş gören kuzey doğu yönü tercih
edilmelidir. Mutfağın içinde oturma
eylemi de yapılacaksa ve mekanın ayrıca başka bir yere de açılımı da
olmayacaksa, doğu yönünü seçebiliriz.
Mutfak için en çok sakınılması gereken yönler Batı ve Güney-Batı
yönleridir. Havanın en sıcak olduğu öğleden sonra saatlerinde güneş yakıcı etki
yapar. Önünde gölge verecek geniş bir saçak veya üstü örtülü bir balkon veya
teras yapılacaksa Güney yönüne de
mutfak yerleştirilebilir. Mutfağın güneşli bir yöne baktığı durumlarda,
mutfakta iyi işleyecek doğal bir havalandırmanın bulunması kaçınılmayacak bir
gereksinimdir.
Mutfakta Yapılan Günlük Eylemlerin Analizi ve Rasyonel Çalışma Sırası
Mutfakta yiyeceklerin hazırlanmasında üç önemli eleman vardır. Bunlar
Pişirme(Ocakta), hazırlama (tezgahta) ve yıkama (evyede)’dir. Bu elemanlar
birbirleriyle olan ilişkileri düşünülmeden rasgele yerleştirilemezler.
Kadınların ve de genellikle ev hanımlarının sigortasız çalışan olduğu
bilinen bir gerçektir. Fakat onların sigortasız da olsalar daha önce
belirttiğimiz gibi haftada yaklaşık olarak 53 saat mutfakta çalışmalarını kimse
önleyemez. Bu böyle iken plansız ve kötü donatılmış bir mutfakta çalışan bir
canavar olabilir. Hanımlar için bunu önlemek mutfak denen makin anın çok iyi
ayarlanabilir olmasına bağlıdır. Mesela kötü planlanmış bir mutfakta çalışan
bir hanımın yaptığı bir iş için kat ettiği yol 174 metre ve harcadığı zaman 69
dakika iken çok iyi planlanmış bir mutfakta 70 metre ve 51 dakikaya düşer. Bu
yaklaşık olarak üçte bir oranında azalma demektir. Bu fark iyi planlanmış bir
mutfak sahibi hanım için senede 115 km ve 41 iş günü tasarruf etmesine yardımcı
olur.
Bu verilerden anlaşılıyor ki mutfak için form ve fonksiyon açısından
baştan doğru planlanması gerekir.
Bütün ayrıntıları bir kenara bırakırsak yemek pişirmek içinde kadının
ömrü yemek hazırlanan yer ocak, fırın musluk arasında mekik dokumakla geçer.
Basit mekik dokuma işlemi Isveç’te bir araştırma konusu yapılmıştır. Kadının
yemek, temizlik, ütü ve benzeri 18 işlerini de içine alan günlük işlerini ve
sabunların hareketlerini saymışlar ve günde 28490 hareket yaptığını hesaplanmıştır.
Bu araştırmaların sonucunda kadın en fazla dolap, tezgah, fırın, ve
ocak arasında gidip gelmektedir. Bu gidip gelmelerin sayılara göre kalınlaşan
çizgilerle birleştirilince mutfağın tanzimi için prensipleri ortaya çıkar.
Hazırlama masası ile ocak arası kadının en çok gidip geldiği iki uç
bunları birbirinin yanına veya çok yakınına koydular. Ne kadar yakın konulursa
konsun musluk, masa, ocak ölçüsünü bir
arada yapmaya imkan yoktur. Bu üçünü bir planda yerleştirdiler.
Bu üç noktayı birer doğruyu birer doğru ile birleştirildiğindi bir
üçgen meydana gelir. Bu üçgen ne kadar büyük olursa ev kadını o kadar çok
dolaşıyor, Işi uzuyor ve aksıyordu. En iyi yerleştirmede üçgen küçülüyordu,
ayrıca açılan kapıların üçgeni kesmemesi gerekiyor. Bir başkasının yolu ev
kadının yolunu kesmemesi gerekiyor.
Bir ev kadını yemek işlerini yaparken 5 yer arasında mekik dokur.
Rasyonel çalışma sırasına göre soldan sağa doğru; Evye-Hazırlama tezgahı-Ocak
dizisi oluşur. Bu mutfağın esas elemanları olan bir dizidir. Buna uygun
koşullarda soğutucu ikinci çalışma tezgahı alt ve üst dolaplar kahvaltı veya
yemek yeri eklenir.
Bunların arasında en çok masa ile ocak arasında gelme olur. Arkasında
hazırlama masası veya tezgah ile musluk gelir ev hanımının en fazla gidip
geldiği tezgah, ocak ve musluk elemanın oluşturduğu üçgen 3-6 metre kare
arasında olmalıdır. fazla yada az olursa ev hanımı rahatsız olur. 6 metre
kareden fazla olursa alan genişler ve ev hanımının daha fazla dolaşmasına ve yorulmasına neden olur. :u
yüzden araştırmacılar verimi artırmak için üçgenin alanını 3 metre kareye
kadar. indirmişlerdir. Mutfak tezgahı ile servis masası arasındaki mesafe
hanımların rahatı için en az 100 cm olmalıdır. daha aşağı ölçülere de ev hanımı
rahat edemez.
Mutfaklar planda çalışma yerlerinin çizdiği biçime göre;
1. I. Tipi mutfak,
2. L Tipi mutfak,
3. U Tipi mutfak,
4. H Tipi mutfak,
5. G Tipi mutfak, olarak adlandırılır.
Bütün çalışma yerlerinin yan yana bir duvar kenarında sıraladığı mutfak
tipidir. Rasyonel çalışma sırasına göre düzenlenmiş düz bir hat önünde çalışmak
büyük kolaylık sağlar. Yürünen yol kısadır. Geriye dönüş gerekmez.
En küçük I mutfağı bir kişilik konutlar, tatil evleri, moteller veya
bürolar için kullanılan mini-mutfak firmaları bu tip mini kombine mutfakları
üretip hazır olarak satarlar. Bu mutfakta küçük bir evye ve çalışma yeri ve iki
gözlü bir ocak bulunur. Ocağın altına
küçük bir soğutucu yerleştirilir. 170 cm tezgah uzunluğu yeterlidir. Üst
dolapların yanı sıra, evyenin üstünde küçük bir elektrikli şofbene de yer
vardır. Normal konut mutfakları için en
küçük 3.50 uzunluğu sığdırılabilir. Ülkemizde tezgah altına giren küçük boy
soğutucular normal konutların gereksinimi için yeterli görülmediğinden tasarım
örneklerinde müstakil duran soğutucu tipi seçilmiştir. Böyle bir mutfak oturma
mutfağı tipinde rahatça kullanılabilecek bir çözümdür.
Genellikle I tipi mutfak yan cepheden doğal ışığı alırsa da tezgah uzadıkça doğal ışık yeterli
olmayabilir. Bu duvarın dış cephede tasarlandığı hallerde, tezgah üstünden üst
dolaba kadar ve üst dolap üstünde tavana kadar yatay pencere şeritleri açıldığı
yeni örneklerde
I Tipi mutfak
Çalışma yerlerini birbirine dik iki duvar kenarında l harfi oluşturacak
şekilde sıralanması iye yapılır. Tezgah köşesi hazırlık işlerinde kullanışlı
olmadığından, çoğunlukla damlalık köşeye getirilir. Bu durumda damlalığın sol
tarafından ikinci hazırlama tezgahı başlar. Bu tezgah mutfak genişliğince devam
edebilir. Pencere önüne geldiğinde, burası aydınlık bir hazırlama bölgesidir.
Gerek yemek hazırlığında gerek servis hazırlığında kullanıldığı gibi,
birinci ve ikinci kişinin kahvaltı etmesine de olanak verir.
Evyenin doğal ışığa gelmesi ve L’nin kenarlarının birbirine yakın
boyutlarda çözülebilmesi için, ocak ve evye L’nin birer kenarına yerleştirilir.
Evyenin sağ köşesinde kalan tezgah bölgesi bulaşık depolamada yararlı olabilir.
L mutfağının gidiş-geliş yolları bir üçgen çizer böylece mutfağın diğer
köşesi yemek yeri düzenlemek için serbest kalır. L mutfağının yemek mutfağı
haline gelebilmesi için kareye yakın bir form alması gerekir. Bu form ayrıca
daha iyi bir mekan etkisi vermektedir. 9.50 ve 10.100 metrekarelik L
mutfaklarında yemek masası bir köşeye veya serbestçe orta yerde durabilir.
L mutfağının sakıncası tezgah altı dolabında köşenin özel çözüm
gerektirmesidir. Bu dolaplarda en çok uygulanan çözüm döner raflardır.
Çalışma yerlerinin birbirine paralel iki dizi oluşturması ile meydana
gelir. Genellikle mutfaktan bahçeye veya balkona çıkış kapısı yapılması
gerekince kullanılan bir tiptir. I ve L tiplerine göre kullanıcı yönünden daha
yorucudur. Bazı şeyleri aramak almak veya bazı işleri yapmak için arada bir
geriye dönüş hareketini yapmak gerekir. Bundan dolayı esas çalışma yerini bir
duvar üzerinde tutmak daha doğru olur.
Mutfak çalışma yerleri U harfi oluşturacak şekilde devam eden üç diziden
meydana gelir. Genellikle büyük mutfaklarda uygulanır. 8 metrekarenin
üzerindeki mutfaklarda başarılı olan bir tiptir. Fazla çalışma hacmi ihtiva
eder. Yalnız L mutfağında olduğu gibi U mutfağında da dolap köşeleri özel çözüm
ister.
U mutfağında bir dizinin içeri bükülmesi ile oluşur. Bu uç bölüm
çoğunlukla yemek yeri olarak değerlendirilebilir. 10 metrekarenin üstünde alana gereksinme gösteren bir yemek mutfağı
tipi olur.
Insana hareketlerine ve kullandıkları donatımın özelliklerine bağlı
olarak mutfağın ve donatımının boyutlarının saptanması gerekir. Mutfak
tasarımını etkileyen ölçüleri plan ve kesit ölçüleri olarak iki bölümde
inceleyebiliriz.
plan ölçülerinin en kritik olanı,mutfakta boş kalan hareket alanının
genişlik ölçüsüdür. örneğin bir H veya U mutfağında iki tezgah cephesi arasında kalan mesafe en az 1,10 m. olmalıdır.
Fakat bu ölçü mutfakta sadece bir kişinin çalıştığı durumlarda yeterlidir.
Mutfakta zaman zaman iki kişi birlikte çalışacaksa bu genişlik 1,30 - 1,40 m.
olmalıdır. Böylece bir H veya U
mutfağının dar kenarının 2,50-2,60 m. olması istenmektedir.
Mutfaktaki hareket alanının saptamakta, çalışma yerlerinin kullanım ve
açılış özellikleri de etkili olur. Bir çalışma tezgahının ( evye-hazırlama-ocak
) önünde çalışmak ve alt dolaplarını kullanmak için 40-80 cm. derinlik gerekir.
Bir fırını kullanmak için 95-120 cm., bulaşık makinasını açmak için 105 cm.
soğutucu içinde 70-100 cm. derinliğinde ön alan gereklidir.
Mutfak kesitinde rahat kullanılabilen çözümler bulabilmek için,
kullanıcının boyunun ve hareket ölçülerinin bilinmesi gerekir.
Kadınların ortalama boyu 161 cm. olup %95’ inde 147-175 cm. arasında
bulunuyor. Türkiye’nin çeşitli coğrafi bölgelerinde yapılan bir araştırmaya
göre kadın boy ortalamaları 151-154 cm. arasında, Türkiye ortalaması ise 152,26
cm.
Beslenme sistemindeki gelişmeler ve spor dolayısıyla bugünün
gençliğinin ebeveynlerinden daha boylu olduğu izlenmektedir. Türkiye’de
günümüzde kadın boy ortalaması 152 cm. nin üstünde olabilir. Bunu bilsek de
bize bu konuda ne kadar yararlı olabilir. Ortalama boyun altında ve üstünde bir
çok insan var. Üstelik Türkiye çeşitli coğrafi koşullara sahip bir ülke
olduğundan, boy farkları fazladır. Belirli bir kullanıcı için belirli bir
mutfak tasarlarken sorun yoktur.
Kesitteki yükseklikleri en rahat hareket olanağı verecek şekilde çözmek
mümkün. Fakat toplu konut yapımında bu konuda nasıl karar verilecek. Ayakta
çalışılan tezgah yüksekliğinin ev kadınının boyuna göre onu yormayacak bir
yükseklikte yapılması gerekiyor. Alçak tezgah kambur çıkartmaya neden olarak
rahatsızlık verir, yüksek tezgahta kolları ve omuzları yorar. Doğru çözümlü
değişebilir süpürgelik yüksekliğinde aramak gerekir. Örneğin kısa boylu bir ev
kadını 5 cm. tutulan süpürgeliği uzun boyluda 15-20 cm. tutulabilir. Bir kaç
yıl sonra başka kullanıcı geldiğinde, tezgah yükseklikleri önemli tadilat
gerektirmeden değişebilme-lidir.
Çalışma fizyolojisi bakımından, ayakta yapılan iş için dirsekle tezgah
arasında 10 cm. fark olmalıdır. Ocak için bu mesafe 15-20 cm. olabilir. Ayakta
çalışılan tezgah yüksekliği 85-90 cm. olarak uygulanmaktadır. Oturarak mutfak
işi yapmak için 65-70 cm.’lik masa yüksekliği istenmektedir. Tezgah düzlemi ile
üst dolap arasında 40-60 cm. boşluk bırakılması gerekiyor. Tezgah derinliği 60
cm. üst dolap derinliği 30 cm. olmalıdır. Erişebilmenin üst sınırı saptamak
için boy uzunluğu 1.24 ile çarpılıyor. Bu düz dolaplar için geçerlidir. Eğer
tezgah üstü dolap ise bu sayıdan 10-15 cm. çıkarmak gerekmektedir.
Kadınların erişebildiği maksimum yükseklikler:
Uzun boylu
kadınlar için 217 cm.
Orta boylu
kadınlar için 199 cm.
Kısa boylu
kadınlar için 182 cm.
1.Alt dolaplar
2.Mutfak tezgahı
3.Duvar (üst ) dolabı
4.Yüksek dolaplar
5.Servis ve kahvaltı masası
Zemin üzerine oturan köşe alt dolabı, alt bölme dolabı, alt alet
dolabı, tabak dolabı ve evye altı dolabının meydana getirdiği dolap gurubudur.
Bir başka tanımla, alt dolap mutfak eşya ve gıda maddelerini muhafaza
etmeye yarayan bazalı veya ayaklı mobilyadır.
Tamamen çekmeceli veya kapaklı çekmeceli tabak içinde sabit veya
hareketli raflar olabilir. Derinlik ve yükseklik ocak ve fırın ölçülerine bağlı
olarak değişiklik gösterebilir. Genişlik 30-60 cm. arasında tek bölmeli, 60-120
cm. arasında çift bölmeli olarak düşünülür. Üst tabla suya dayanıklı bir
gereçle kaplanır. Bazalar masiften veya formika kaplanmış malzemeden
yapılabilir. Evye dolabı altı genellikle çöp biriktirme yeri olarak kullanılır.
Sudan etkilenmeyecek malzemeler de saklanabilir.
Genellikle evyenin altı çekmecesiz düşünülür. Ayrıca hemen yanında
bulaşık makinası yeri ayarlanır. Çünkü, bulaşık makinasının su ihtiyacı ve atık
su atma işlemi en rahat şekilde böyle sağlanmış olur. Ayrıca alt dolaplarda
ocaklı fırına da yer verilmelidir. Tüp içinde yer ayrılmalıdır. Köşe alt
dolapları ise mutfak alt dolaplarını kullanılabilir şekilde 90°‘lik açı ile birleştirmeye yarayan ve köşe
bölümün kullanılmasını temin eden bazalı veya ayaklı mobilyadır. Bu dolaplar
açık raflı, veya boş alan olarak düşünülebilir.
Alt dolabın üstüne konulan çeşitli
mutfak işlerinin yapıldığı rutubet, sıcaklık ve diğer dış etkenlere karşı
dayanıklı muhtelif malzemelerden yapılan tablalardır. Önden 2-3 cm. taşkın
arkada 8-10 cm. damlalıklı yapılır. Yapılan tezgahlar su geçirmez yardımcı
malzemelerle kaplanılarak su sızdırmazlığı sağlanır. Tezgahlar portatif olduğu
kadar sabit şekilde de düşünülmektedir. Sabit tezgahların yapımında 5-7 cm.
kalınlığındaki kalıplara üçlük demir döşendikten sonra harç dökülerek betonarme
şekline getirilir. Sabit tezgah haline gelen tablanın üzerine mermer, fayans
vb. gibi malzemeler beyaz çimento, özel kontak tutkalları veya izolasyon
tutkallarından biri kullanılarak yapıştırılır Daha sonra alt dolaplar ölçüye
göre hazırlanır. Tezgah yapılırken fırının gireceği yer boş bırakılır. Ayrıca
evyede tezgah yapılırken yerine yerleştirilir. Son yıllarda 3’ cm.’ lik sunta
üzerine sıkılan laminantlar veya melaminler ısıya veya suya dayanıklı olarak
imal edilmektedir. Bu tezgah alttan vidalanır.
Mutfak
tezgahlarında aranması gereken özellikler ise:
· Suya dayanıklı olması
· Ateşe dayanıklı olması
· Ev içi kimyasallara karşı
dayanıklılığı
Mutfak
tezgahları genellikle şu maddelerden yapılır:
1.
Mermer.
2.
Seramik.
3.
Formikalı
sunta (nem ve ısıdan etkilenmeyen malzeme ile kaplanır).
4.
Suni
mermer.
5.
Masif
6.
Metal
v.b malzemelerden yapılır.
Üst dolaplar genellikle alt dolaplarının üzerine gelecek şekilde duvara
tespit edilen köşe üst dolabı, üst bölme dolabı, üst alet dolabı havalandırma
dolabının meydana getirdiği mutfak mobilyasıdır.
Porselen, yemek takımları, bardak, fincanlar baharat takımları ve
benzeri mutfak araçlarını muhafazası bu duvar dolapları ile sağlanır.
Klima ve davlumbazlar daima fırın üzerine yerleştirilip klimanın
üstündeki kapaklı bölmenin 10 cm. çaplı
havalandırma borusu için düzenlenebilir. Kapaklı, sürme camlı veya açık
raflı dolaplar şeklînde düşünülür. Duvara dübel kullanılarak bağlanır. Genişlik
alt dolaplarda olduğu gibidir. Yükseklik ise mutfak yüksekliğine, tezgah
yüksekliğine ve alt dolabın özelliğine bağlıdır. Derinlik 30-32 cm. arasında
yapılır. Köşe dolapları döner veya sabit raflı kapaklı veya açık raflı yapılabilir.
genellikle yanlarda ve köşede
bulunan üst dolap üst seviyesinde olan içine elektrikli süpürge ütü masası,
merdiven ve elektrikli ev eşyaları ayrıca son yıllarda kuru erzak dolabı yani
kiler dolabı olarak da yapılan dolaplardır. Yüksekliği 200-210 cm. veya üst
dolapların üst seviyesinde yapılabilir. Diğer ölçüler alt dolaplarda olduğu
gibidir. Kapaklı, çekmeceli veya çekmece ve kapaklı olarak yapılır
(Tasarımcılar son zamanlara da makaralı veya yayalı olarak düşünmekte-dirler).
Genellikle yemek yeme alanı, kullanım açısından hareketli veya sabit
yapılı masalardır. Altı açık, çekmeceli veya dolaplı olabilir. Yüksekliği 75-80
cm. arasında değişebilir. Genişliği ve boyu mutfağı daraltmayacak şekilde
tasarlanmalıdır. Daire, kare veya dikdörtgen şekilde yapıldığı gibi tezgah ile
uyum içinde olacak şekilde geometrik de olabilir.
Günümüzde aydınlatma her konumda odanın veya mekanın (Eşya, duvar ve
renk) durumuna göre ayarlanmaktadır.
mutfağı ele alacak olursak çeşitli işlemler için dört değişik şekilde
ele alabiliriz.
1. Tezgah üstü aydınlatma
2. mutfak içi aydınlatma
3. Dolap içi aydınlatma
4. Masa üstü aydınlatması
Sebze temizleme, yemek hazırlama, pişirme, bulaşık
yıkama ve benzeri türden işleri rahatlıkla yapılabilmesi için gerekli olan
aydınlatmadır.
Akkor veya floresan lambaların tezgah
aydınlatmasında ışık kaynaklarının ve ışık kaynaklarından çıkan dolaysız
ışıkların göze gelmesini önlemelidir. Bu ışık bandı veya kapakları uzun
yapılmalıdır.
Mutfağın her yerini aydınlatacak bir ışık kaynağının
olmasına veya değişik konumlarda mutfak içinin aydınlatılmasıdır.
Bunu sağlama için değişik çözümler önerilebilir:
Örneğin; Dolap üstlerinden tavanı floresan
lambalarla dolaylı olarak aydınlatabiliriz. Bu durumda tavanın donuk beyaz
yüzeyli ve dolap üstü ile tavan arasında en az 30-40 cm. boşluk bulunması gerekir. Bir başka çözümde, yine
donuk beyaz tavanda geniş yüzeyli yayınık geçme yapan ışıklar kullanılmasıdır.
Bir başka çözüm ise iyi gün ışığı alan mutfaklarda perde kornişi arkasından
yapılan aydınlatma ile tavan ve perde yüzeyi aydınlatılarak yine belirli oranda
belirli aydınlatma elde edilir.
Bu tür aydınlatmalar fazla kullanılmamakla beraber
özel istek üzerine yapılmaktadır. Bu tür aydınlatma özellikle mutfak dolabının
kapağı cam çerçeveli olarak düşünüldüyse uygulanmaktadır. Bunun amacı ise camlı
dolap içine konan tabak biblo, bardak ve benzeri süs eşyalarının görünmesinin
istenmesidir. Bu görüntüyü daha etkili ve şık yapmak için ışıktan
yararlanılmıştır. Bu ışığın bardak veya porselen üzerine değip, yansımaya
uğrayarak ve görüntüyü çekici ve cazip kılması düşünebilir. Bir başka amacı da
dolabın kapağı camlı veya camsız olsun dolap içinden alınacak malzemeyi
rahatlıkla görebilmek için bu ışığa ihtiyaç duyulmaktadır.
Büyük mutfaklarda yuvarlak veya kare biçiminde
normal yemek masalarının kullanılması durumunda, masanın üzerine sarkıtılan bir
aygıtla işlevsel bir aydınlatma sağlanır. Yalnız bu aygıtların ışığı doğrudan
göze gelmeyecek biçimde sarkıtılması ve karşılıklı oturan kişilerin birbirlerini
görmelerine engel olmamamsı gerekir
Sarkan bu lambalar içinde akkor lamba türünden sıcak
ışık veren lambalar kullanılması uygundur. Aygıtların yarı dolaysız aydınlatma
sağlaması, yani aygıtın kumaş, opal cam gibi ışığı yayarak olarak geçiren bir gereçten
yapılmış olması, insanların yüzünü ve çevreyi belirli ölçüde aydınlattığı için
hoşa gider. Bu durumda eğer hacimde iç yüzeyler beyaz yada oldukça açık renkli
ise başka aydınlatmaya gerek kalmaz.
Masa üzerine sarkıtılan ışık kaynağı ile masa arasında
bir metre mesafe de bulunmalıdır.
Mutfakta kullanılan malzemelerde aranan ilk özellik, kolay
temizlenmesidir. Ayrıca zamanla ısı, buhar ve fazla kullanmanın etkisi ile
bozulmaması istenir. Renklerde ise
ferah ve uyumluluk aranır.
· Yer döşemesi
· Duvarlar
· Tezgah
· Dolap Yüzeyleri (Kapaklar)
Yer döşemesi : Silinebilen, dayanıklı bir malzemeden seçilmelidir.
Mermer, Karo, Mozaik, Marley veya Seramik kullanılabilir. Kullanıcı sağlık
yönünden üstüne yol halısı, kilim vs. serilebilir.
Duvarlar: Kirlenebilecek bölümler fayans
veya seramik kaplamalı hatta mutfak dolaplarından sonra zaten fazla duvar
yüzeyi kalmadığından tüm duvarların fayans veya seramikle kaplanması ilerde
badana tazelemek zorunluluğunu ortadan kaldırır. Daha kolay temizlenir ve
etkisi güzeldir.
Tezgah: Eskiden tuğla duvarlara veya
demir borulara oturtulan beton tezgahlar dökülür, üstüne fayans, kaplanırdı.
Beton kalınlığı dolap metreküpünden kayıp anlamına gelir, ayrıca tezgâhla dolap
yüzeyi arasında bağlantı zorluğu yaratır. Ayrıca fayans ve seramik darbeye
karşı mukavim değildirler. Kolaylıkla çatlarlar ve değiştirilmeleri güçtür.
Günümüzde mutfak tezgahları portatif olarak ve ateşe suya, fiziksel
darbelere karşı dayanıklı çeşitli renk ve desenlerde mevcut olan “ laminant
”tezgahlar kullanılmaktadır. Ayrıca bunun yanında mermer tezgahlarda
yapılmaktadır.
Dolap yüzeylerinde çok çeşitli çözümler getirilebilinmektedir. Örneğin.
tezgahta uygulanan laminant dolap yüzeylerinde de uygulanabilir. Ayrıca kaplamalar
boyalar dolap yüzeylerinde uygulanmaktadır.
EVIYELER
Eviyeler mutfakta önemli bir yer tutmaktadır. Bulaşığın meyvelerin ve
yemek yapılacak sebzelerin yıkandığı bir mekandır. Eviyelerin ve mutfak
tezgahkarının yüksekliği ev sahibinin boyuna göre uyarlanması gerekir.
Eviyeler mekan ve duruma göre çeşitli büyüklüklerde yapılırlar. Fakat
hiçbir zaman bulaşık makinası var diye eviyeyi tutmamak gerekir. Aksi halde
bulaşık makinasının yıkayamayacağı büyüklükteki bulaşıklar yıkanmaz.
Eviyeler dikdörtgen, kare, geometrik, dairesel niteliklerde ve
damlalıklı, damlalıksız olmak üzere çeşitli şekillerde yapılırlar.
Eviyeler bulaşık makinasından uzak tutulmamalıdır.Aksi takdirde,
sıyrılıp elde çalkalanan bulaşıklar makinaya götürülünceye kadar tüm mutfak
boydan boya batar.
Günümüz mutfaklarında eviyelerin bir bölümü çöp öğütücü makinaları
kullanmak için ayrılmıştır.Çöp öğütme makinası
A.B.D.’de çok yaygın, Avrupa ve bizim ülkemizde yeni kullanılmaya
başlanmıştır.Bütün sebze, meyve ve salata çöplerini öğüttüğü için ev sahibinin
yaşamını oldukça kolaylaştırmıştır.Çöp öğütme makinası birkaç bölümlü eviyenin
bir bölümüne alttan monte edilir ve bu makine elektrikle çalışır.
Eviyeler tezgaha çeşitli metodlar yardımıyla bağlanır.Eğer eviye mermer
ise tezgaha alttan sıkıştırılarak mermer yapıştırıcısıyla yapıştırılır.
Eviye metalse
yani paslanmaz çelikten yapılmışşa ya yine mermer yapıştırıcısıyla
yapıştırılmak suretiyle ya da çeşitli aparatlar yoluyla vida ile sıkıştırılarak
tezgaha bağlanır.
Mutfakta Kullanılan Çeşitli Aksesuarlar
Çift kapaklı kiler, tek kapaklı boy kiler, tezgah altı kör köşe sepeti;
yarım döner sepet, üst dolapta sabit tabaklık ve bardaklık, tezgah altı raylı
sepet şişelik, tezgah altı raylı sepet ekmeklik, tezgah altı tabaklık ve
bardaklık 4/3 dönebilen köşe sepeti.Panoda yani fayanslı kısımda kullanılan
elemanlar ise bardaklık, bıçaklık, baharatlık,kapak taşıyıcı, kesim
tahtası,kağıt havlu ve tolyoluklar duvara takılabir.
Alt dolapta ise kapak arkasında açık çekmeceler, büyük tencereler
koyulabilecek büyük çekmeceler, kapakla birlikte çıkan tel raflar ve kapakla
birlikte çıkan çöp kovaları mutfak dolabında bulunabilecek çeşitli
elemanlardır.
Büyük tel dolaplar genelde kiler amacıyla yapılmış dolaplardır.Bunlar
da sistem alttan ve üstten raylı, dışarı çekilerek 360° dönebilen büyük tel raflı dolaplardır.Bunlar
çift kapaklı ve tek kapaklı olabilirler.Bir de kapağa bağlı olup kapakla
birlikte ileri geri çalışan büyük tel dolaplar vardır.
L biçimindeki mutfak dolaplarında alt ve üst dolapta büyük bulunan
kısım kör noktadır.Imalatçılar burayı daha faydalı bir şekilde kullanabilmek
için çeşitli sistemler geliştirmişlerdir.Bunlardan biri büyük menteşeler
vasıtasıyla iki kapak kullanarak, diğeri L şeklindeki kapağın bir mil sayesinde
ekseni etrafında dönmesiyle kapağa bağlı olan rafların ortaya çıkmasıyla, bir
diğeri ise köşenin oval kapak çalışır.Bir başka yöntem ise iki kapağın içten
dışarı doğru açılarak ekseni etrafında dönen rafın ortaya çıkmasıyla.Başka bir
yöntem ise köşenin düz bir şekilde büyük dolap yapılmasıyla.
Günümüz mutfağında kapakla birlikte açılan çöp kovaları vardır.Bunlar
birkaç değişik yöntemle çalışırlar.Bunlardan birisi, çöp kovası dolaba
bağlıdır, bir pimle kapakla birlikte çekilerek açılmaktadır.Çöp kovasının
kapağı ise bir iple karşı panoya bağlanır.Kapak açılınca çöp kovasının kapağı
da açılır.
Bir diğeri ise çöp kovası kapağa bağlı, kovanın kapağı ise dolaba
bağlıdır.Kapak açılınca çöp kovasının kapağı çöp kovasınca itilerek açılır.
MUTFAK MOBILYASI IMALATINDA KULLANILAN
ÇEŞITLI MALZEMELER
Plastik Çekmece:
Bu çekmeceler P.V.C’den yağılmış olup seri üretimde çok
kullanılmaktadır.Bu çekmeceler çeşitlidir. Bazısı vidayla sıkmak suretiyle,
bazısı tırnakların yuvalarına oturması suretiyle monte edilirler. Bu çekmeceler
hem ray hem de kızaklı sistemde kullanılırlar.
Çekmecce Rayları:
Çekmece rayları çekmeceleri daha kolay açıp kapamak ve gerektiğinde
mobilyanın dışına kadar çekebilmek amacıyla yapılmışlardır. Bunlar hafif
metallerden veya sert plastiklerden yapılır. Özellikle seri üretimde çok
kullanılır.
Çekmece rayları bilyeli ve tekerlekli olmak üzere birkaç değişik
şekillerdedir.
Bilyeli raylar yarıklar içinde
hareket eden fakat dışarı çıkmayan bilyeler üzereinde mekanizmanın ileri
geri hareketini sağlar. Bu rayların bir kısmında çekmecenin bir bölümü içeride kalır,bazısında
iseçekmecenin tamamı dışarı çıkar.
Bilyeli raylarda, ray öncelikle dolaba bağlanır. Çekmece altına ve
arkasına açılan yarıklar sayesinde raya geçirilir. Tamamı dışarı çıkan çekmece
raylarında ise iki tane ray sistemi
vardır. Bu raylarda uzunluklar 26-35-42-47-50 cm’dir.
Tekerlekli raylarda ise sistem
değişiktir. Ray önce çekmeceye daha sonra buna göre dolaba bağlanır. Bu rayda
çekmece ve dolap mekanizmasında birer tane
teker vardır.Bu rayların çekmeceyi tamamen dışarı çkartacak çeşitleri
vardır. Bunlarda ise çekmece 17-32 mm.
dışarı çıkar. Bu raylarda uzunluklar, 25-30-35-40-45-50-55 cm’dir.
Menteşeler:
Mutfak dolaplarında genelde tas menteşeler bulunmaktadır. Bunların plastik,metal
veya metal plastik akksaamlı olanları vardır. Menteşe yuvaları kolay açıldığı,
takıldıkları zaman mobilyanın önünden görünmedikleri için çok tercih edilir.
Günümüzde tas menteşelerin değişik türleri imal edilmiştir. Örneğin 95° ’den 170° ’ye kadar açılan çok
çeşitleri vardır. Tas menteşeler
bindirme kapaklarda, içerlek kapaklarda, dışarlak ve yüzbeyüz kapaklarda
ve 45° konumlu kapaklarda kullanılabilmektedir.
Mutfak dolaplarında L biçiminde kör noktanı bulunduğu yere 170° açılabilecek çift kapak çalıştırabilecek büyük menteşeler takılır.
Mutfak dolaplarında yaprak
menteşe, pomel menteşe ve
değişik türde menteşeler kullanılabilmektedir.
Mutfak bir makinadır. Bu makinanın düzenli olarak çalışabilmesi aile
hayatını önemli ölçüde etkilemektedir. Mutfak öncelikle ergonomik ölçülerde
tasarlanmalıdır. Tasarlanan mutfak önce ailenin gereksinimlerini
karşılamalıdır. Mutfakta çalışan kadının gereksiz yere yorulmasını önlemeli,
ayrıca kadını aile hayatından soyutlamamalıdır. Mutfakta mobilyası gereken
genel fonksiyonları yerine getirebilecek şekilde tasarlanmalıdır.
Kısaca, ideal bir mutfak için çözüm, bütün bu kriterlerin bir araya
gelmesidir. Üretimciler tasarımcılar ve kullanıcılar o çizgide daha ileriye
sevk etme yoluna olan bu kavramın bir an önce benimsenmesi çağdaş veya
geleceğin mutfaklarını şekillendirecektir.
Biraz hayal gücü biraz emekle aydınlık, ferah, yaşanan mutfaklar
sevdiklerimizle paylaşmak hiç de zor olmasa gerek.
Pratik Birleştirme Araçları (Multi-Fix):
Bunların çeşitli türleri vardır. Bunların genelinde yan ve üst tabloya
denilen deliklere monte edilen
birleştirme elemanları birbirine vida
veya kancalı geçme ile birleşirler.
Mutfakta Renk Seçimi
1. Dolaplar arasındaki uyum
2. Mutfağın genel görüntüsü ile dolabın renk uyumu
1. Dolaplar arasındaki uyum
Mutfak dolaplarını yaparken, üst yüzey işlemini düşünmek ve buna uygun
malzeme kullanmak gerekir. Boyama yoluyla olsun, dolapların birbiriyle uyum
içinde olmasına çalışılır. Aynı rengin değişik tonlamasıyla çarpıcı görüntüler
elde edilebilir yada sıcak, soğuk ilişkisine uygun renkler seçilebilir. Zıt
renklerin bir arada uyum içinde kullanılmasıyla değişik görüntüler elde
edilebilir.
Kısaca denilebilir ki; mutfak dolabını bölümleri arasındaki renk uyumu
düzenli ve çekici olmalı insanın sinirini bozan göze güzel gözükmeyen boyama tarzından kaçınılmalıdır.
2. Mutfak içinin dolaplarla olan
renk uyumu:
Tavan, taban ve tezgah duvarının rengi zıt yada kontras renklerin uygun
şekilde kullanılmasıyla mutfak dolaplarını daha canlı veya sönük, mat
gösterilebilir. Bütün firmaların arzusu dolabın mutfak içerisinde daima çarpıcı
ve gösterişli olmasıdır. Bunun için fayans,kalebodur, çini yada renkli
maddelerden yararlanılır.
T.S.E’ye göre mutfak dolaplarının boyut ve
toleransları
Ölçü Adı
Değerler (mm)
Tezgah Yüksekliği .........................850-900
Tezgah Derinliği...........................600-650
Alt ve üst Dolap arası açıklığı............600-650
Üst dolap Açıklığı.........................300-350
Alt dolap derinliği........................550-580
Tezgah tablası derinliği......................50±5
Dolap kapak genişliği .....................250-600
Yüksek dolap derinliği.....................550-580
Yüksek dolap genişliği.....................350-600
Yüksek dolap yüksekliği..................2000-2250
Mutfak Dolabı Imalatında Kullanılan Özel Kaplama Gereçleri:
Laminat:
Ilk olarak 1948 yılında ülkemize gelen laminat “Formika” ürünüdür ve bu
nedenle laminatın ismi dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi Türkçe okunuşu
formika olarak kalmıştır. Daha sonra Bolu’da kurulan laminat fabrikası ürünleri
piyasada formika ürünleri piyasada formika adı altında satılmaya başlamış ve
ilk kavram kargaşası ortaya çıkmıştır.
Laminatın başlıca özellikleri; uzun ömürlü, çizilmeye, darbeye, suya ve
su buharı ile rutubete,ısıya, yanmaya, güneş ışınlarına, asit ve bazlara karşı
mukavemetlidirler. Postforming kalite oranı radius (yarıçap) dönebilir. Zarif
profiller üretebilir, renk değiştiirmesi problemi yoktur,cila-boya gerektirmez,
tasarımda sonsuz seçenek ve kombinasyon sağlar. Renk,doku,tekstür olabilirlğinin
sonsuzluğu sebebiyle teknik, ekonomik ve estetik açılardan çok cazip avantajlar
sağlayan laminat HPL (yüksek basınç
laminatı) ve CPL (devamlı laminat) olarak iki ayrı sistemle üretilir. HPL çok
katlı preslerde 70-100 bar basınç altında, 130°C’de yaklaşık 50 dakika
süreyle preslenerek elde edilir. CPL 15-45 bar basınç altında preslenir.
Laminatın kullanım yerleri ise ofis mobilyası, hastane mobilyası,
kapılar, tuvalet ve duş kabinleri, mutfak ve banyo dolapları, mutfak ve
laboratuvar tezgahları, okul sıraları, modern mobilya, lambri, bina dış cephe
kaplamaları, sokak büfe duvarları, tüm ıslak hacimlerde laminatlar kullanılır.
P.V.C (Polivinil Klorür):
Çoğunlukla,plastik halinde veya sert kırılgan tipleri üretelir.
P.V.C. daha çok mutfak ve banyo mobilyalarında kullanılır. Bu
mobilyaların tablaların yüzeylerinde, tablaların kenarlarında, çekmecelerde ve
süpürgeliklerde kullanılır.
P.V.C. ’nin tabla yüzeyine işlenmesi şu şekilde olur. Genelde M.D.F.
üzerinde çalışır. M.D.F. üzerine açılan kanallar üzerine Balon presler
vasıtasıyla tüm yüzeyine kenarlar da dahil olmak üzere yapıştırılır.
P.V.C. ’nin masiiiiif
yerine kullanılmasının nedenleri
şunlardır:
1. Masifi boyamak gerekir
2. Masifi işlemek gerekir
3. Uygun masifi bulmak zor olur
4. Homojen desen bulmak zor olur
5. Hammaddelerin azalması ve pahalılaşması
6. Nemli ortamlarda masifin istenilen neticeyi
vermemesi.
Werzalit:
Dekor kağıdı, Astar kağıdı, Tutkallı
talaş’ın yüksek basınç altında ve belirli sıcaklıkta kallıp içerisinde preste
sıkılarak elde edilir. Werzalit yapı itibaariyle kolay işlenir,
fonksiyoneldir,bakım gerektirmez, şık ve dekoratiftir,dayanıklı sağlam yapısı
leke tutmaz,uzun ömürlüdür. Kaplama, cila, vernik gerektirrmez, ekonomiktir.
Werzalit değişik alanlarda kullanılır. Bunlar; -Lambriler, iç ve dış
dekorasyon- Tavan kaplamaları-Merdiven korkulukları,mobilya elemanları, mutfak
dolapları ve tezgahları, bankolar-Banyo dolap- Kalorifer
kaplamaları-Süpürgelikler-Perde kornişleri gibi birçok yerde kullanılır.
Suntalam
Yüzlerine renk veya desen gereci ile
fenol veya melamin reçinesi
yapıştırılmış yonga ya da talaş plakasıdır.
Suntalam, üzerine laminat yapıştırılmış
yonga levhadan daha ucuzdur.
KAYNAKLAR
1.
Ideas decors
2.